Η ποίηση έχει γνωρίσει μεγάλες πιένες από τη μελοποίηση πολλών και σημαντικών ποιημάτων από διάφορους δημιουργούς.
Προς την κατεύθυνση αυτή κινούνται συνήθως τραγουδοποιοί και συνθέτες, εστιάζοντας στην υπερβολή της ποίησης, γιατί κανένα ποίημα δεν είναι αυτό που λέμε “βατό”. Οι ποιητές, οι φύλακες της εικόνας μέσω της έκφρασης, πολλές φορές της “ανείπωτης έκφρασης”. Εκεί λοιπόν πρέπει να έρθουν να συναντηθούν νότες και λόγια, αντίστοιχο θα μου πείτε με τους στιχουργούς, αλλά δεν είναι έτσι. Το άμετρο συχνά στήσιμο ενός ποιήματος, ακόμα και το νόημα που θέλει να δώσει ο ποιητής, σίγουρα δυσκολεύει τον συνθέτη, που ενίοτε έχει μάθει να παίρνει έμμετρο στήσιμο σε ένα τραγούδι.
Για να το κάνουμε πιο δύσκολο, ασχοληθήκαμε με μελοποιημένα ποιήματα που όμως τα τραγούδησαν ηθοποιοί και όχι τραγουδιστές. Το εγχείρημα όντως πιο περίπλοκο, δεδομένου ότι πρέπει κάποιος να τραγουδήσει αντί να κάνει αυτό που ξέρει. Βέβαια, οι ηθοποιοί έχουν το ταλέντο αυτό σε πολλές περιπτώσεις, θα δούμε λοιπόν από τη μικρή μας έρευνά ότι είναι και καλοί τραγουδιστές! Πάμε λοιπόν, με μια ακατάσταστη σειρά να ασχοληθούμε με 5 (πέντε) ποιήματα ερμηνευμένα από ηθοποιούς.
Πρώτη και καλύτερη η περίπτωση του Νίκου Κούρκουλου που τραγούδησε Καρυωτάκη το 1966 σε μουσική Μίμη Πλέσσα. Κυκλοφόρησε τότε ένα διευρυμένο 45άρι με τέσσερα τραγούδια. “Κυριακή”, “Τροβαδούρος”, “Της αγάπης”, “Μοιρολόι”. Βγήκαν σε ένα βινύλλιο το 2005, όπως λέγεται αριθμημένα κομμάτια, τα οποία όσα απέμειναν αποσύρθηκαν μετά το θάνατο του Νίκου Κούρκουλου, μένοντας στη διαχείριση της συζύγου του. Παραθέτουμε το τραγούδι “Κυριακή”.
Το 1966 η Τζένη Καρέζη πρωταγωνίστησε για πρώτη και τελευταία φορά σε μια ξενόγλωσση ταινία (ελληνογαλλική παραγωγή), το “Μια σφαίρα στην καρδιά”. Τη μουσική και τα τραγούδια είχε συνθέσει ο Μίκης Θεοδωράκης. Η Τζένη Καρέζη σε πρώτη εκτέλεση ερμήνευσε τα “Πήρα τους δρόμους τ’ ουρανού”, σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη και το “Κουράστηκα να σε κρατώ” του Δημήτρη Χριστοδούλου. Και τα δύο αυτά τραγούδια δισκογραφήθηκαν με τη φωνή της Μαρίας Φαραντούρη. Παραθέτουμε το πρώτο, ε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη.
Στην ταινία του Θοδωρή Αθερίδη “Από έρωτα” του 2013, στην τελευταία σκηνή του έργου που λαμβάνει χώρα στη Μυτιλήνη, ακούγεται το ποίημα “Φαντασία” του Γιάννη Σκαρίμπα, σε μουσική Παναγιώτη Τσεβά, με ερμηνευτές τους Αθερίδη και Καρύδη. Το ποίημα ανήκει στην συλλογή “Ουλαλούμ” του 1936, ενώ το 1962 είχε απαγγελθεί με μοναδικό τρόπο από τον Πέτρο Φυσσούν.
Ο Γιώργος Μούτσιος, εκτός από σημαντικός και ταλαντούχος ηθοποιός, υπήρξε και βαρύτονος, κάτι που τον βοηθούσε στο τραγούδι. Έχει τραγουδήσει άλλωστε σπουδαία έργα μεγάλων συνθετών και δημιουργών. Στην περίπτωση αυτή, ερμηνεύοντας Σεφέρη, την περίφημη “Άρνηση” (Στο περιγιάλι το κρυφό), διόρθωσε κι ένα λάθος που στην εμπορική δισκογραφημένη εκτέλεση με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση είχε γίνει. Η περίφημη άνω τελεία στη φράση “πήραμε τη ζωή μας – λάθος”, δεν αποδόθηκε όπως είχε ζητήσει ο μεγάλος μας ποιητής αλλά το “λάθος” είχε πλέον ηχογραφηθεί. Κάπως έτσι λοιπόν αποδόθηκε και η έμπνευση του ποιητή μας σε ένα 45άρι δισκάκι, με την διαφορετική επίσης ενορχήστρωση του Κώστα Κλάββα.
Οι ηθοποιοί ερμηνεύουν Μίκη Θεοδωράκη. Για να γίνει ένα στέκι όπου ο παλαίμαχος ηθοποιός θα βρίσκει συντροφιά, στοργή, μέσα σε πλαίσια αξιοπρέπειας που δικαιούται… αλλά και γιατί μπορεί το ΣΠΙΤΙ αυτό να είναι παράλληλα και για τον νέο ηθοποιό ένα μεγάλο σχολείο, μοναδικό και ασύγκριτο. Αφού έτσι κι αλλιώς θα είναι τόπος συνάντησης ανθρώπων με αποθησαυρισμένες εμπειρίες και βιώματα και περιπέτειες. Το άλμπουμ “18 Τραγούδια Του Μίκη Θεοδωράκη Για Το Σπίτι Του Ηθοποιού”, είχε ερμηνείες ηθοποιών, ωστόσο κρατήσαμε για το συγκεκριμένο άρθρο τη “Νήσο των Αζορών” που είναι ποίημα του Μέντη Μποσταντζόγλου, πρώτη ερμηνεία Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Εδώ το ακούμε από τον Ηλία Λογοθέτη.
Και κάπως έτσι αναδεικνύεται και η ερμηνευτική ικανότητα των ηθοποιών, από τους οποίους αρκετοί έχουν τραγουδήσει σε ταινίες ή παραστάσεις και μάλιστα με επιτυχία. Όμως, στην καταγραφή που κάνουμε, μας ενδιαφέρει η απόδοση ποιημάτων και όχι γενικώς τραγουδιών.
5
