«Να το περάσεις ένα λούστρο» μου λέει. «Θα το προστατέψει».

Και το λέει με αληθινή έγνοια. Τότε δεν ήξερα. Τώρα ξέρω κάτι παραπάνω. Δεν το λέει για το τραπέζι. Θέλει να με αγγίξει, αλλά δεν ξέρει πως. Ποτέ δεν ήξερε. Η σωματική επαφή τον δυσκόλευε. Ακόμα κι εμάς μας χαιρετούσε  δια χειραψίας.

 

Κάποτε η Μάγια Αγγέλου είχε πει πως: « Οι άνθρωποι μπορεί να μη θυμούνται τι έκανες ή τι τους είπες, αλλά πάντα θα θυμούνται πώς τους έκανες να αισθανθούν». Κι είναι η μνήμη η οποία όπου και να την αγγίξεις πονεί που έλεγε κι ο Σεφέρης. Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος στο έβδομο βιβλίο του, που φέρει τον τίτλο «Ολομόναχος» και μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο,  αναθυμάται στιγμές του παρελθόντος  αναφορικά με την σχέση του με τον πατέρα του που “έφυγε” πριν λίγα χρόνια.

Το βιβλίο κυκλοφόρησε αρχικά στα γαλλικά πριν ένα μήνα με τον τίτλο “Tout seul- prophétie autobiographique” μετά από πρόσκληση του γαλλικού οίκου Éditions du Sonneur για να ενταχθεί στη σειρά Ce que la vie signifie pour moi.

Βασικό θέμα της «αυτογραφικής προφητείας» του “ολομόναχου” είναι η απώλεια που συμβαδίζει με μια ετεροχρονισμένη αποδοχή σε μια νέα μεταβατική περίοδο  για τον ίδιο τον συγγραφέα, που… «Ολομόναχος» εξερευνά υπό νέα δεδομένα την σχέση με τον πατέρα του.

Αλήθεια πόση συμπαντική δύναμη κρύβει  το επίθετο όλος μπροστά από τη λέξη μοναχός; Πόση τεράστια πυκνότητα αισθημάτων προσδίδουν στη λέξη τρία μόλις γράμματα!  Δυο φωνήεντα κι ένα σύμφωνο που επισύρουν την έννοια της απόλυτης κενότητας. Συναισθημάτων; Όχι  δεν υπάρχει καθόλου κενότητα συναισθημάτων στο κείμενο, ίσα ίσα που τα συναισθήματα και οι εξάρσεις τους είναι που δημιουργούν μια στρεσογόνα ατμόσφαιρα, μάλλον κενότητα ερεισμάτων.

Ο συγγραφέας,  μέσα από την δυσπροσάρμοστη σχέση με τον πατέρα του, αφηγείται την ιστορία του  στην οποία ένα κενό μιας 15ετίας είναι το κλειδί της σχέσης τους. Ένα καλά κρυμμένο μυστικό που θα αποκαλυφθεί μετά το θάνατο του, θα πυροδοτήσει συναισθηματικές ανακατατάξεις και θα επουλώσει τραχιές συμπεριφορές του παρελθόντος.

 

 

«Εκείνη τη μέρα, επιστρέφοντας στο σπίτι, έκλαψα πρώτη φορά για τον πατέρα. Τα δάκρυα ανάβλυσαν ασυγκράτητα σε ένα φανάρι στην Κηφισίας, καθώς σκεφτόμουν πόσο λίγο ήξερα αυτόν τον άντρα στα πόδια του οποίου είχαμε μόλις φυτέψει δύο τριανταφυλλιές, τον άντρα με το γκρι κουστούμι που χαμογελούσε ψεύτικα στο φακό…»

 

 

Το κείμενο όμως είναι μόνο μια εσωτερική αναζήτηση; Ο «Ολομόναχος» έχει πολλά επίπεδα. Καταρχήν είναι μια ιστορία που τα αυστηρά στεγανά του χρόνου ακυρώνονται. Το παρελθόν μπορεί λύνει κάποια μυστικά, αλλά και το παρόν είναι απλά ένα πεδίο συγκατάβασης που δεσμεύει όμως τις μελλοντικές σχέσεις.

 

 

«Θα με μισήσεις, θα δεις…

Όπως μίσησα εγώ τον πατέρα μου, για να τον ξαναγαπήσω κάποτε- πολύ αργά.

Όπως μίσησε κι εκείνος τον δικό του.

Θα με μισήσεις και θα μου φύγεις.

Θα νιώσεις ολομόναχος.

Θα νιώσεις αδικημένος.

Δεν θα είναι δικό σου φταίξιμο.

Ούτε δικό μου ήταν.

Ούτε δικό του.

Κανείς μας δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς».

 

 

Έπειτα αυτή η ιστορία είναι ένα στροβίλισμα δυνατών συναισθημάτων στην πιο αγνή τους μορφή, που βασίζεται στην πατρική σχέση: του συγγραφέα με τον πατέρα του  και του συγγραφέα με το γιο του, κρίκοι μιας αλυσίδας που επικοινωνούν βάση «γονιδίων» κι όχι μόνο.

Οι ολοζώντανοι χαρακτήρες του βιβλίου χρωματίζονται με τις ζωηρές ανάσες που επιδεικνύει η χρονική στιγμή, ο σκιώδης πατέρας μετά την αποκάλυψη αποκτά διαφορετική υπόσταση, πιο αληθινή, πιο χειροπιαστή κι ο γιος μετά τη λυτρωτικές απαντήσεις  αποπληρώνει τα παιδικά του ψυχικά κατάλοιπα.

Μια αυτοβιογραφία/προφητεία που αγγίζει μια σχέση που όλοι μας την τοποθετούμε σε δεύτερο πλάνο, αυτή του πατέρα με τον γιο. Αυτό ίσως εμφορείται από τη δυσκολία αποκόμισης και ανταλλαγής  συναισθημάτων από δυο άντρες και δη πατέρα και γιου. Μια σχέση που δύσκολα αντέχει στον συναισθηματικό στίβο, ενώ λειτουργεί καλύτερα σε πιο επιφανειακά επίπεδα. Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος στο πιο στοχαστικό του βιβλίο καταφέρνει  να επιλύσει αυτές τις λεπτές ισορροπίες που κατατάσσουν τη σχέση πατέρα – γιου επιφανειακή και να μας προβληματίσει, εναποθέτοντας μας ένα «φορτίο». Έργο πολύπλευρο, σκέψης και αφύπνισης όλων μας που λειτουργεί καταλυτικά στον αναγνώστη.

 

«Μικρές αναπηρίες που περνούν απαρατήρητες από το ανυποψίαστο μάτι και μένουν αμετάφραστες για τον υποψιασμένο τρίτο. Τώρα, με τα λίγα που ξέρω παραπάνω, όλα βγάζουν νόημα. Μόνο που είναι αργά. Πολύ αργά…»

 

 

Το βιβλίο “Ολομόναχος” του Νίκου Παναγιτόπουλου κυκλοφορεία από τις εκδόσεις Μεταίχμιο

 

 

0