Από τον Heretic κριτικό Γιάννη Κρουσίνσκυ
Στις 4/4/2025, ημέρα Μνήμης από τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, βρεθήκαμε στο Σινέ Στούντιο για την ελληνική Πρεμιέρα των αποκαλυπτικών Ντοκιμαντέρ: “Μάρτιν Λούθερ Κινγκ…ένα κρατικό έγκλημα” (2004) & “4 Νεκροί στο Οχάϊο…ένας αμερικανικός εφιάλτης” (2007).
Οι δύο ταινίες καταπιάνονται με τα αντίστοιχα τραγικά γεγονότα των ετών 1968, 1970 και την παρατήρηση εξελίξεων σε τέλη 20ού & αρχές 21ου αιώνα. Οι συνδημιουργοί ντοκιμαντερίστες, Κλάους Μπρέντενμπροκ και Παγώνης Παγωνάκης (κεντρική photo), έδωσαν το παρών για να παρουσιάσουν τα δύο σημαντικά έργα τους. Εισηγητής των ταινιών και συντονιστής στο Q&A υπήρξε ο διακεκριμένος δημοσιογράφος Στέλιος Κούλογλου.
Η εμπειρία της παρακολούθησης των εν λόγω μελετημένων έργων, η ευγένεια και η ταπεινότητα των δύο δημιουργών, γέννησε την επιθυμία μου για μια αναλυτική Συνέντευξη. Εκείνοι την αποδέχτηκαν με χαρά. Συμφώνησαν να απαντήσει ο Κλάους Μπέντενμπροκ.
Η παρακάτω Συνέντευξη παρουσιάζεται στους αναγνώστες αναλυτικά σε δύο γλώσσες, πρώτα στα ελληνικά και έπειτα στην αγγλική γλώσσα. The following Interview is presented analytically in two languages for the readers, first in Greek and then in English.
Συνέντευξη στον Κ. Μπρέντενμπροκ
– Γ.Κ.: Στο Ντοκιμαντέρ σας “Μάρτιν Λούθερ Κινγκ” (2004) μίλησε στην κάμερα ο Σάμιουελ Μπ. Κάϊλς. Στενός φίλος, που βρισκόταν στο μπαλκόνι του δωματίου 306 του μοτέλ Λορέϊν, όταν δολοφονήθηκε εκεί ο Δρ. Κινγκ. Ανέφερε, ότι οι σφαίρες “Dum Dum” χτύπησαν τον Μάρτιν. Μήπως αυτό το στοιχείο ρίχνει λίγο περισσότερο φως στην υπόθεση ανάμεσα σε γενικούς υπόπτους στρατιωτικούς, αστυνομικούς, τη μαφία της περιοχής, αλλά και τους πέντε βασικούς ανθρώπους που σχεδίαζαν τούτη τη δολοφονία;
Κλάους Μπρέντενμπροκ: Οι σφαίρες “Dum Dum” χρησιμοποιούνται για να προκαλέσουν ακόμη πιο διαπεραστικούς τραυματισμούς, από ό,τι κάνουν οι συνηθισμένες σφαίρες. Χρησιμοποιούνται από επαγγελματίες εκτελεστές -όπως συνέβη στην υπόθεση του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ- προκειμένου εκείνοι να βεβαιωθούν, ότι το θύμα έχει σκοτωθεί μόνο με έναν πυροβολισμό. Αλλά χρησιμοποιήθηκαν επίσης -όπως διαπιστώθηκε αργότερα- από ορισμένους στρατιώτες της Εθνοφρουράς στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Κεντ. Το γεγονός ότι αυτοί οι στρατιώτες δεν χρησιμοποίησαν “κανονικά” πυρομαχικά, αποτελεί ένα σημάδι της πρόθεσής τους να προκαλέσουν φονικούς τραυματισμούς με τους φοιτητές.
– Γ.Κ.: Μου έκανε εντύπωση η πολύτιμη αποκάλυψή σας, για την ανάμιξη από τη μαφία της περιοχής. Δεν νομίζω, ότι έχει ακουστεί ποτέ στο ευρύ κοινό κάτι τέτοιο σαν πληροφόρηση-κλειδί για τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Αυτό έγινε, επειδή ένας μάρτυρας άκουσε δια ζώσης, ένα τηλεφώνημα με εντολή θανάτου. Πώς όμως δύο μελετημένοι ντοκιμαντερίστες φτάνουν πρακτικά, στον εντοπισμό, την εξακρίβωση και τη διασύνδεση ενός τόσο σημαντικού στοιχείου;
Κλάους Μπρέντενμπροκ: Ήταν ο Δρ. Ουίλιαμ Φ. Πέπερ, που πήρε συνέντευξη από τον Τζον ΜακΦέρεν, τον ιδιοκτήτη του καταστήματος, ο οποίος κρυφάκουσε δίχως πρόθεση μια τηλεφωνική συζήτηση με το αφεντικό της μαφίας, Φρανκ Λιμπέρτο. Στο βιβλίο του, “The Plot to kill King” (New York, NY 2016), ο Ουίλιαμ Πέπερ δίνει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τη συνέντευξή του στον Τζον ΜακΦέρεν και την παρουσία του εντός δικαστηρίου στο έτος 1999 (σελίδες 168 – 169). Το φιλμ μας ξεκίνησε με μια μεγάλη συνέντευξη στην Αγγλία, με τον Μπιλ Πέπερ στο Λονδίνο, η οποία εισήχθη ύστερα στο φιλμ για το γαλλογερμανικό κανάλι ARTE.
– Γ.Κ.: Ο Σάμιουελ Μπ. Κάϊλς ανέφερε, ότι πρωτίστως έγινε ο σχεδιασμός δολοφονίας χαρακτήρα για τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και έπειτα ακολούθησε η ίδια η δολοφονία. Παρομοίως, μέσα από το Ντοκιμαντέρ σας “4 Νεκροί στο Οχάϊο” (2007) εντοπίζουμε ως σχέδιο τη στοχοποίηση των Φοιτητών. Αυτά τα σχέδια βεβαίως ήταν, όπως αναδείξατε, κυβερνητικές τακτικές. Πιστεύετε ωστόσο, ότι ορισμένοι Αμερικανοί πολίτες και δημοσιογράφοι της εποχής φέρουν μερίδιο ευθύνης για την ψευδή απομυθοποίηση του Δρ. Κινγκ και των Φοιτητών, αντιστοίχως; Άραγε, φοβόντουσαν την Πρόοδο στις ΗΠΑ κατά τα τέλη του 20ού αιώνα;
Κλάους Μπρέντενμπροκ: Στις Ηνωμένες Πολιτείες η δημοσιογραφία είχε ανέκαθεν δύο πλευρές: μερικοί δημοσιογράφοι πάντοτε προσπαθούσαν να βγάλουν προς τα έξω την αλήθεια σχετικά με τις δραστηριότητες της κυβέρνησής τους και άλλων κρατικών οργανισμών-υπηρεσιών, για παράδειγμα ο Τζορτζ Πολκ, όταν ερευνούσε κατά τη διάρκεια του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου. Στην πραγματικότητα, ολόκληρη νέα γενιά δημοσιογράφων στις Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησε μια νέα προσέγγιση στο ρεπορτάζ, την αποκαλούμενη “Νέα Δημοσιογραφία”, η οποία ήταν πηγή έμπνευσης σε όλο τον κόσμο.
Ενώ άλλοι δημοσιογράφοι, αποφασίζουν να συν-εργαστούν με κρατικές υπηρεσίες-οργανισμούς στη διασπορά ψευδών πληροφοριών, δίχως να εξακριβώνουν, εάν αυτές είναι βασισμένες σε γεγονότα. Ένα τέτοιο παράδειγμα ήταν οι ρεπόρτερ {αναφέρεται, στην περίπτωση της Τραγωδίας του Οχάϊο, το 1970}, που έγραψαν περί δύο αντρών της Εθνοφρουράς ότι είχαν σκοτωθεί, γνωρίζοντας, ότι τούτη η πληροφορία δεν ήταν αληθής.
– Γ.Κ.: Επισυναπτόμενο Nτοκιμαντέρ της εποχής από τους Φοιτητές, για τη Σφαγή στο Πανεπιστήμιο του Κεντ. Εκεί, δύο γυναίκες απαντούν σε σχετική έρευνα, με πολύ περιφρονητικό και προσβλητικό τρόπο, για τα Θύματα των Τεσσάρων Νεκρών (Άλισον Κράουζε, Ουίλιαμ Σρέντερ, Σάντρα Λι Σιούερ, Τζέφρι Γκλεν Μίλερ). Αν και στα Θύματα αυτά σκοτώθηκαν δύο νεαρές γυναίκες ηλικίας 19 και 20 ετών (Άλισον κ΄ Σάντυ=Σάντρα). Αυτό είναι ένα γνώριμα υπαρκτό, πολύ σκληρό και αποπροσανατολισμένο κοινωνικό πρόσωπο των ΗΠΑ εδώ και πολλές δεκαετίες. Ήσασταν αποφασισμένοι να καταδείξετε αυτή τη σκληρή και απογοητευτική αλήθεια;
Κλάους Μπρέντενμπροκ: Αυτές οι συνεντεύξεις με τις δύο γυναίκες από την περιοχή έγιναν από μέλη του επιτελείου από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Κεντ και από φίλους των θυμάτων της επίθεσης. Εμείς θεωρήσαμε ότι άξιζαν να γνωστοποιηθούν.
– Γ.Κ.: Προβάλλατε (και) άδειες αίθουσες δικαστηρίων στο Ντοκιμαντέρ “Μάρτιν Λούθερ Κινγκ” (2004). Αυτή η επιλογή σας αποτελεί ένα σκόπιμο έμμεσο (σε τούτη την περίπτωση) μήνυμα για το “δικαστικό πάγωμα” και τη “δικαστική γύμνια” όσον αφορά τη Μεγάλη Εικόνα (μετά το πέρας πολλών δεκαετιών από την –ουσιαστικά- άλυτη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ);
Κλάους Μπρέντενμπροκ: Θα πρέπει να υπάρξει περισσότερη πληροφόρηση σχετικών δημοσιοποιήσεων μέσα στο 2025, μάλιστα ο Ντόναλντ Τραμπ προσφάτως το ανακοίνωσε αυτό. Οι άδειες δικαστικές αίθουσες, όπου εκεί πραγματοποιήθηκε η δίκη του 1999, χρησιμοποιούνται στο φιλμ για να αποδώσουν μία εντύπωση που έβγαζε προς τα έξω η παρουσία του δικαστικού συστήματος στις Νότιες Ηνωμένες Πολιτείες. Στην πραγματικότητα όμως, από τη χρονική περίοδο κατά την οποία αυτά τα κτίρια είχαν ανεγερθεί, το νομικό σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών βασιζόταν ακόμη σε φυλετικούς διαχωρισμούς.
– Γ.Κ.: Μετά την Πρεμιέρα των δύο έργων στην Ελλάδα, στο Q&A, είπατε ότι δεν θα δείχνατε αυτές τις ταινίες στις ΗΠΑ σε κοινό mainstream. Το κατανοώ αυτό για την ταινία “4 Νεκροί στο Οχάϊο”, αλλά γιατί όχι για το Nτοκιμαντέρ σας “Μάρτιν Λούθερ Κινγκ”; Δεδομένου, ότι στο Τενεσί/Μέμφις υπάρχει Μουσείο επίσκεψης με θεματική από τα χρόνια της δουλείας των Αφροαμερικανών, έως την ιστορία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ: Θεωρείτε, ότι ακόμη και σήμερα δεν είναι πάλι έτοιμο το αμερικανικό κοινό μέσα σε μια κινηματογραφική αίθουσα να αποδεχτεί την αντι-ρατσιστική Αλήθεια;
Κλάους Μπρέντενμπροκ: Όπως ακριβώς και οι τηλεοπτικοί σταθμοί των Ηνωμένων Πολιτειών σταμάτησαν τα ρεπορτάζ με τη δίκη του 1999, εξακολουθεί να δείχνει, ότι αποτελεί ένα “ευερέθιστο” θέμα προς διαχείριση. Από όσο γνωρίζω, ο Όλιβερ Στόουν ήθελε να σκηνοθετήσει ένα φιλμ για τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (“Memphis”), αλλά αυτό δεν συνέβη μέχρι στιγμής. Υπάρχει μεν από τη σκηνοθέτρια Έϊβα Ντουβερνάϊ το σχετικό φιλμ “Selma” (2014), όσον αφορά τις διαδηλώσεις περί Πολιτικών Δικαιωμάτων. Αλλά όπως ακριβώς και στην περίπτωση του Τζον Φ. Κένεντι ή του Ρόμπερτ Κένεντι, οποιοσδήποτε αμφισβητεί την επίσημη εκδοχή των δολοφονιών τους, θεωρείται, ότι είναι εκπρόσωπος “θεωριών συνωμοσίας.” Μια ταμπέλα που χρησιμοποιείται τώρα συχνά, για να υπονομεύσει τη διερευνητική δημοσιογραφία.
– Γ.Κ.: Βρίσκω πολύ ενδιαφέρον, το γεγονός ότι η γερμανική Τηλεόραση κατέγραψε άθελά της το 1968 στοιχεία (κοντά) από τον τόπο του εγκλήματος, για τη δολοφονία του Δρ. Κινγκ. Η έρευνά σας στο Ντοκιμαντέρ αποκάλυψε αυτή τη συσχέτιση, το αντιλήφθηκε κάποια στιγμή ο δημοσιογράφος του γερμανικού καναλιού ή οι αμερικανικές δικαστικές και αστυνομικές αρχές ένωσαν μετέπειτα τούτα τα σωστά κομμάτια που έλλειπαν από το παζλ;
Κλάους Μπρέντενμπροκ: Ο Γερμανός ανταποκριτής Γκερντ Ρούγκε βρισκόταν στην περιοχή από σύμπτωση, επειδή πλαισίωνε τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ για εβδομάδες στον Νότο των Ηνωμένων Πολιτειών, προκειμένου να κάνει ένα μεγαλύτερο σε έκταση φιλμ για το Κίνημα των Πολιτικών Δικαιωμάτων. Προφανώς κατά τη διάρκεια του σχολιασμού του ο ίδιος δεν γνωρίζει τη σημασία της δικής του καταγραφής και μάλιστα πληροφορεί το κοινό, ότι ο σκοπευτής πυροβόλησε από ένα άδειο κτίριο. Τούτη η πληροφορία έπρεπε να αντιστραφεί αργότερα στη δίκη του 1999, μόλις αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν για σημείο θέσης του σκοπευτή “μία συστάδα από θάμνους” πιο κάτω από το μπαλκόνι του μοτέλ Λορέϊν.
– Γ.Κ.: Εντός των ταινιών σας είδαμε, ότι τόσο τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ το 1968, όσο και τους Διαδηλωτές στο Οχάϊο το 1970, τους θεώρησαν από “κομμουνιστές” μέχρι “αντιαμερικανούς.” Συγκεκριμένα, ο Χούβερ αποκάλεσε “διαβόητο ψεύτη” τον Κινγκ. Ενώ ο Νίξον αποκάλεσε “βόμβες” ή “αλήτες” τους Φοιτητές (“bombs” ή μήπως “bums”;) μολονότι ο ίδιος ευθυνόταν για τη συνέχιση των πολεμικών γεγονότων στο Βιετνάμ και για την επέκταση σε Καμπότζη και Λάος. Αυτή η παλιά διπλή διαστρέβλωση πραγματικότητας, θα μπορούσε σήμερα να έχει αποκατασταθεί, εάν τα Ντοκιμαντέρ σας προβάλλονταν στις ΗΠΑ;
Κλάους Μπρέντενμπροκ: Ο Νίξον αποκάλεσε τους φοιτητές “bums”, όχι “bombs.” Έκφραση που αφορά μία γνώριμη προσβολή εκείνης της εποχής στις Ηνωμένες Πολιτείες, για όσους ζούσαν στους δρόμους. Για όσους ζούσαν “άξεστα” και άστεγοι. Όπως είπε ο Δικαστής Τζέϊμς Σουέρεντζεν στο τέλος της δίκης: “Αυτή η δίκη δεν άλλαξε τίποτα.” Ζούμε τώρα σε καιρούς, όπου είναι συνηθισμένο να συζητάς περί “εναλλακτικών γεγονότων.”
– Γ.Κ.: Αποκαλύπτεται (μέσα από το Ντοκιμαντέρ σας;) πως έγινε κρατική συγκάλυψη στο σημείο δολοφονίας του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, απομακρύνοντας μόλις λίγες ώρες μετά, σκοπίμως, τα στοιχεία από τον τόπο του εγκλήματος;
Κλάους Μπρέντενμπροκ: Όλες οι λεπτομέρειες σχετικά με την εκ προθέσεως αλλοίωση (στοιχείων) του τόπου εγκλήματος συνιστούν ντοκουμέντο, προερχόμενες μέσα από το βιβλίο του Ουίλιαμ Πέπερ “The Plot to Kill King – The truth behind the assassination of Martin Luther King Jr.” Δημοσιευμένο το 2016. Νωρίτερα, είχε δημοσιευτεί μία διορθωμένη έκδοση του πρώτου του βιβλίου, “An Act of State.”
– Γ.Κ.: Η συνεισφορά του επιζώντος Άλαν Κανφόρα στο Ντοκιμαντέρ σας “4 Νεκροί στο Οχάϊο” είναι πολύτιμη. Ο ίδιος όχι μόνο έδωσε σημαντικές πληροφορίες, αλλά έκανε και ιδανική αναπαράσταση των πολύ τραυματικών βιωμάτων του, καθώς και των θέσεων των Νεκρών στο Κεντ. Είπατε στο Q&A στην ελληνική Πρεμιέρα, ότι εκείνος αφιέρωσε τη ζωή του στο να βρει ποιος έδωσε την εντολή πυροβολισμών, αλλά και στην αποκατάσταση της Μνήμης των Θυμάτων. Ανεξάρτητα από αυτό, φαίνεται, ότι αποκτήσατε μια ακλόνητη σχέση Εμπιστοσύνης μαζί του. Πώς το κατορθώσατε;
Κλάους Μπρέντενπροκ: Γνωρίσαμε τον Άλαν Κανφόρα πρώτη φορά μέσα στο έτος 2000, κατά την 30ή επέτειο Μνήμης από την ημέρα των πυροβολισμών, μόλις κινηματογραφούσαμε τότε μόνο με έναν πολύ απλό εξοπλισμό. Ο Άλαν γνώριζε, ότι ήμασταν σοβαροί για αυτό το συμβάν, οπότε με χαρά ήθελε να μας δώσει συνέντευξη έναν χρόνο αργότερα, όταν επανήλθαμε έχοντας πλέον επαγγελματικό εξοπλισμό. Η αδερφή του, είχε επίσης συμμετοχή στο φιλμ.
– Γ.Κ.: Οι μαρτυρίες που παραθέσατε στο “4 Νεκροί στο Οχάϊο”, φερειπείν ο επιζών Τζον Κλίρι που πυροβολήθηκε στο στέρνο, o επιζών Άλαν Κανφόρα που αντιμετώπισε πυροβολισμούς πολύ κοντά του, o επιζών Ντιν Κάλερ που έμεινε παράλυτος στα πόδια από πυροβολισμούς, η επιζώσα Κάρολ Μίρμαν που απέφυγε σφαίρες δίπλα από τα αυτιά της, καταδεικνύουν τα πάντα περί αληθινών γεγονότων. Τα πάντα τόσο για σήμερα, όσο και για τότε. Πώς γίνεται να συμβαίνει όμως και στις δύο εποχές, τα τραγικά γεγονότα στο Πανεπιστήμιο του Κεντ να μην έχουν συζητηθεί ποτέ σε μια νομικώς ισχυρή βάση στις ΗΠΑ;
Κλάους Μπρέντενμπροκ: Πιθανότατα επειδή η συγκάλυψη αφορά δραστηριότητες του στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών. Στη μεν υπόθεση του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, υπήρχαν άνθρωποι των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών γύρω από το μοτέλ Λορέϊν κατά τη διάρκεια των πυροβολισμών, οι οποίοι δεν κλήθηκαν ποτέ σε κάποια ακρόαση. Όσον αφορά δε την υπόθεση του Πολιτειακού Πανεπιστημίου Κεντ, αυτή θα περιελάμβανε απευθείας ανάμιξη του στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών, δηλαδή πιο συγκεκριμένα της Εθνοφρουράς του Οχάϊο.
– Γ.Κ.: Το κουράγιο των επιζώντων, παρευρισκόμενων ατόμων και συγγενών Θυμάτων από την τραγωδία του Οχάϊο, είναι σπάνιο. Είπαν σε ιδιαίτερη Συνέντευξη Τύπου, ότι απλώς θέλουν να εμφανιστούν οι άνθρωποι της τότε Εθνοφρουράς και να μιλήσουν. Χωρίς μάλιστα, να μηνυθεί ή να έχει άλλες κυρώσεις κανείς. Τους ενδιαφέρει μόνο η πεντακάθαρη Αλήθεια. Και η απόδειξη αυτής της οπτικής γωνίας είναι, ότι δεν θέλουν κάποιο έγγραφο, αλλά παρουσία και φωνητική μαρτυρία των ανθρώπων της τότε Εθνοφρουράς. Έχετε ξαναδεί ως ντοκιμαντερίστες στην καριέρα σας, άλλοτε, τέτοια σιδερένια θέληση και αποφασιστικότητα;
Κλάους Μπρέντεμπροκ: Οι συγγενείς των θυμάτων από τους πυροβολισμούς στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Κεντ, αποδεικνύεται πως συνιστούσαν/συνιστούν εξαίρεση ανθρώπων από το ότι δεν υπήρξαν ποτέ πραγματικά διαχωρισμένοι στην προσέγγισή τους να αμφισβητήσουν την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών και τη διοίκηση του Οχάϊο.
Και μπορούν να είναι βέβαιοι ότι το περιστατικό θα αποτυπωθεί στη μνήμη των μελλοντικών γενεών μέσα από το τραγούδι “OHIO”, γραμμένο σε στίχους και σύνθεση από τον Καναδό τραγουδιστή-τραγουδοποιό Νιλ Γιάνγκ και ερμηνευμένο για πρώτη φορά από τους “Crosby, Stills, Nash and Young” τον Μάϊο του 1970. Σε μια συνέντευξη με τον Άγγλο τραγουδιστή-τραγουδοποιό Γκρέϊαμ Νας, εκείνος είπε: “Όταν μια κυβέρνηση ξεκινά να πυροβολεί τα ίδια της τα παιδιά, τότε η χώρα βρίσκεται μέσα σε πολύ άσχημες συνθήκες.”
– Γ.Κ. Στο Ντοκιμαντέρ “Μάρτιν Λούθερ Κινγκ…ένα κρατικό έγκλημα”, παραθέτετε (από αρχειακό υλικό) μέρος από την ομιλία του Δρ. Κινγκ στο Μέμφις, μία μέρα πριν από τη δολοφονία του. Θεωρείτε, βάσει των λεγομένων εκείνου, πως ο ίδιος διαισθανόταν κάπως, ότι πλησίαζε πραγματικά τόσο πολύ η δολοφονία του;
Κλάους Μπρέντενμπροκ: Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ είχε σαφή επίγνωση, ότι θα μπορούσε να δολοφονηθεί ανά πάσα στιγμή. Το λιντσάρισμα είχε ήδη γίνει κοινωνικά γνώριμο στον Νότο. Ακόμη και μέσω διαμαρτυρίας στο Σινεμά, καθότι το φιλμ “In the Heat of the Night” (1967) πρόβαλε την ατμόσφαιρα λιντσαρίσματος πολύ ρεαλιστικά. Επίσης, ας μην ξεχνάμε, ότι μολονότι το φιλμ “Mississippi Burning” γυρίστηκε πάρα πολύ αργότερα το 1988, ωστόσο τα πραγματικά πρόσωπα των τριών ακτιβιστών για τα Πολιτικά Δικαιώματα (Τζέϊμς Τσάνεϊ, Άντριου Γκούντμαν, Μίκαελ Σβέρνερ) από τα οποία η ταινία εμπνεύστηκε, δολοφονήθηκαν το 1964 εξαιτίας των πιστεύω τους, σοκάροντας ήδη από τότε την κοινή γνώμη.
– Γ.Κ.: Μετά την προβολή των Ντοκιμαντέρ, είπατε στο Q&A της Πρεμιέρας στην Ελλάδα, ότι στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Κεντ δεν αποδέχονταν ένα ασυμβίβαστο αντιπροσωπευτικό γλυπτό για την τραγωδία του Οχάϊο (γλυπτό “Abraham and Isaac”). Πιστεύετε, ότι θα αποδέχονταν ένα πιο ειρηνικό γλυπτό, κοντά στο σημαντικό Δέντρο που διέσωσε τη ζωή του επιζώντος Άλαν Κανφόρα;
Κλάους Μπρέντενμπροκ: Σήμερα υπάρχουν εις Μνήμην άλλα στοιχεία και άλλα γλυπτά στις εγκαταστάσεις του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Κεντ. Το γλυπτό του Τζορτζ Σίγκαλ “Abraham and Isaac” (με αλληγορία ο Αβραάμ σκοτώνει τον γιο του, καθρεφτίζοντας τα τραγικά γεγονότα στο Κεντ) βρίσκεται τοποθετημένο κατά το παρόν χρονικό διάστημα στο πάρκο γλυπτών, μέσα στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Εφόσον η διοίκηση του Πανεπιστημίου του Κεντ αρνείται να το δεχτεί στις δικές της εγκαταστάσεις.
– Γ.Κ.: Κλείνοντας, θα ήθελα να μας μιλήσετε για τα σχέδια της Φιλμογραφίας σας, έχοντας κατεύθυνση πιο κοντά στο σήμερα. Υπάρχει κάτι το οποίο σας ιντριγκάρει σε αυτή τη δεκαετία; Επίσης, σχεδιάζετε να γυρίσετε ξανά κάποιο Ντοκιμαντέρ για τις ΗΠΑ ή θα επιλέξετε κάποια άλλη χώρα αυτή τη φορά; Θα συνεργάζεστε τακτικά (η ομάδα Μπρέντενμπροκ-Παγωνάκης) σε δημιουργίες Ντοκιμαντέρ;
Κλάους Μπρέντεμπροκ: Κάναμε ένα φιλμ, “The US Presidents and War”, προτού εκλεχθεί ο Ντόναλντ Τραμπ για πρώτη φορά. Προβάλλοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, από όταν ιδρύθηκαν επισήμως το 1776, βρίσκονται σε πόλεμο -είτε ανοιχτά, είτε με μυστικές επιχειρήσεις- χωρίς καμία διακοπή από τότε. Θα θέλαμε πολύ να κάνουμε κάτι για την 250ή Επέτειο της Αμερικανικής Επανάστασης του 1776 μέσα στο έτος 2026, όμως αυτό δεν υλοποιήθηκε. Υπάρχει ένα τραγούδι από την πανκ μπάντα “The Clash”, με τον τίτλο “I’m so bored with the USA”, το οποίο κατά κάποιον τρόπο συνοψίζει τα συναισθήματά μου…
Interview with C. Bredenbrock by Y. Krousinsky
– Y.K.: At your Documentary “Martin Luther King” (2004), Samuel B. Kyles has spoken in front of the camera. A close friend, who was on the balcony of the room 306 at the Lorraine Motel, when Dr. King was murdered there. He mentioned, that Martin was shot by “Dum Dum” bullets. Does this element shed a little more light in the case between the general suspects of military, of police, of the local mafia, but also of the five main persons who were planing that assassination?
Claus Bredenbrock: “Dum Dum” bullets are being used to inflict more severe injuries, than ordinary bullets. They are used by professional killers –as in the case of Martin Luther King– to make sure the victim is killed by just one shot. But were also used –as was later found out- by some of the National Guard soldiers at Kent State. The fact that those soldiers didn’t use “normal” ammunition is a sign for their willingness to inflict lethal injuries with the students.
– Y.K.: I was impressed by your valuable disclosure, for the involvement of the local mafia. I don’t think, that it has ever been heard to the public audience something like that as a key-information about Martin Luther King’s assassination. This did happen, because a witness has heard in person, a phone call with a death order. But how do two well studied documentary makers practically reach, to the tracking, verification and the interconnection of such an important element?
Claus Bredenbrock: It was Dr. William F. Pepper, who interviewed John McFerren, the shop-owner, who had overheard a telephone conversation with the Mafia boss, Frank Liberto. In his book “The Plot to kill King” (New York, NY 2016) William Pepper gives detailed information about his interview with John McFerren and his appearance in court in 1999 (pages 168-169). Our film began with a long interview with Bill Pepper in London, England, which then initiated the film for the French/German channel ARTE.
– Y.K.: Samuel B. Kyles mentioned, that firstly came the planning of character’s assassination for Martin Luther King and then the assassination itself followed. Likewise, at your Documentary “4 Dead in Ohio” (2007) we locate the plan of targeting the Students. Those plans of course, as you brought out, were government tactics. However do you believe, that some American citizens and journalists of that times bring a portion of responsibility for the fraud disenchantment of Dr. King and the Students, for each case? Were they in fear for Progress in the USA at the end of the 20th century?
Claus Bredenbrock: US-American journalism always had two sides: some journalists always tried to bring out the truth about the activities of their government and other state-agencies, for example George Polk, when he was investigating during the Greek Civil War. In fact, a whole new generation of journalists in the US started a new approach to reporting, called “New Journalism”, which was influential all over the world.
Other journalists, decide to co-operate with state-agencies in spreading false information, without checking out, if they are fact-based. An example would be the reporters {he is referring, to the Tragedy of Ohio, in 1970} who wrote about two National Guardsmen being killed, knowing, that that wasn’t true.
– Y.K.: An attached Documentary of that time from the Students, about the Massacre at Kent University. There, two women answer in relevant research, with a very scornful and insulting behavior, for the Four Dead Victims (Allison Krause, William Schroeder, Sandra Lee Scheuer, Jeffrey Glenn Miller). Even though among those Victims were killed Two young women 19 and 20 years old (Allison & Sandy=Sandra). This is a familiarly existent, very cruel and disoriented social face of the USA for many decades now. Were you determined to demonstrate that cruel and disappointing Truth?
Claus Bredenbrock: Those interviews with two women from the area were done by staff members of Kent-State University and friends of the victims of the attack. We thought they are worth knowing about.
– Y.K.: You projected (also) empty court rooms at the Documentary “Martin Luther King” (2004). Does this option of yours comprise one intentional indirect (on this occasion) message for the “judicial freezing” and the “judicial nudity” when we speak about the Big Picture (after many decades have passed from the –essentially- unsolved assassination of Martin Luther King)?
Claus Bredenbrock: There should be more information being published in 2025, in fact Donald Trump recently announced that. The empty courtrooms, where the trial in 1999 had happened, are used in the film to give an impression of the outward appearance of the justice-system in the Southern States of the US. When, in fact, at the time these buildings had been constructed, the legal system of the United States was still based on segregation.
– Y.K.: After the Premiere of both Documentaries in Greece, at the Q&A, you said that you would not show those films to a mainstream audience in the USA. I can comprehend that for the film “4 Dead in Ohio”, but why not about your Documentary “Martin Luther King”? Keeping in mind, that in Tennessee/Memphis there is for visitors a Museum with the theme from the slavery years of African Americans till the story of Martin Luther King: Do you think, that even today the American audience isn’t ready yet to accept the Truth of Anti-racism inside a movie theater?
Claus Bredenbrock: Just as the US television stations stopped reporting on the trial in 1999, it still seems to be a “touchy” subject to deal with. As far as I know, Oliver Stone wanted to direct a film about Martin Luther King (“Memphis”), but that didn’t happen so far. There is the feature film “Selma” (2014), by director Ava DuVernay, about the Civil Rights marches. But just as in the case of John F. Kennedy or Robert Kennedy, anyone questioning the official version of their assassination, is considered to be a representative of “conspiracy theories.” A label now commonly used, to discredit investigative journalism.
– Y.K.: I find very interesting, the fact that German Television recorded unintentionally in 1968 clues (near) from the crime scene, for the assassination of Dr. King. Did your research for the Documentary reveal this association, was the reporter of the German channel aware of this later or did the American judicial and police authorities collide afterwards those right parts from the missing puzzle?
Claus Bredenbrock: The German reporter Gerd Ruge was in the area by coincidence, because he had accompanied Martin Luther King for weeks in the South of the US, to do a longer film on the Civil Rights movement. In his commentary he obviously isn’t aware of the importance of his footage and is actually telling the audience, that the sniper shot from an empty building. That information had to be reversed in the trial in 1999, when eye-witnesses mentioned the sniper’s position in “a clump of bushes” underneath the balcony of the Lorraine Motel.
– Y.K.: Inside the content of your movies we show, that as for Martin Luther King in 1968, as for the Protesters in Ohio in 1970, they considered them “communists” and even “anti-Americans.” More specifically, Hoover called King as a “notorious liar.” And Nixon called the Students as “bombs” (or maybe “bums”?) even though himself was responsible for continuing the war facts in Vietnam and for the expanding in Cambodia and Laos. This old double misquotation of reality, could have been restored today, if your Documentaries were projected in the USA?
Claus Bredenbrock: Nixon called the students “bums”, not “bombs.” An insult common at the time in the US, for people living in the streets. Living “rough” and homeless. As Judge James Swearengen said at the end of the trial: “This trial didn’t change anything.” We are now living in times, where it’s common to talk about “alternative facts”…
– Y.K.: Is it revealed (through your Documentary?) that there has been a state cover-up to the place of Martin Luther King’s assassination, by clearing on purpose the clues from the crime scene, only a few hours later?
Claus Bredenbrock: All the details about messing up (the clues from) the crime-scene intentionally is documented in William Pepper’s Book “The Plot to Kill King – The truth behind the assassination of Martin Luther King Jr.”. Published in 2016. A revised edition of his first book “An Act of State”, had been published earlier.
– Y.K.: The contribution of the survivor Alan Canfora is valuable at your Documentary “4 Dead in Ohio.” He not only gave important information but he also made ideal reenactment of his very traumatic live experiences and of the positions of Dead people at Kent. You said at the Q&A in Greece’s Premiere, that Canfora dedicated his life to find who gave the order for the shootings, but also for the restoration of the Victims Memory. Regardless of that, it looks like, you have acquired an unwavering relationship of Trust with him. How did you achieve that?
Claus Bredenbrock: We met Alan Canfora for the first time in the year 2000, the 30th anniversary of the shooting, when we filmed only with a very simple equipment. Alan knew, we were serious about the event, so he was happy to be interviewed a year later, when we arrived with professional equipment. His sister, also took part in the film.
– Y.K.: The testimonials that you cited at “4 Dead in Ohio”, for example the survivor John Cleary who has been shot on the chest, the survivor Alan Canfora who faced shootings really near him, the survivor Dean Kahler who stayed paralyzed to his feet from the shootings, the survivor Carol Mirman who dodged bullets beside her ears, they demonstrate everything about true facts. Everything for today and also for that times. But how can it be happening on both eras, that those tragic facts from the Kent University were never put in a conversation with a legally strong basis in the USA?
Claus Bredenbrock: Probably because the cover-up is about activities of the US military. In the case of Martin Luther King, there were military intelligence people around the Lorraine motel at the time of the shooting, who have never been questioned. In the case of Kent State, it would directly involve US military, i.e. the Ohio National Guard.
– Y.K.: The courage of the survivors, the attendant crowd, and the relatives of the Victims, from Ohio’s Tragedy is rare. They said in a unique Press Conference, that they just want from the people of that National Guard to appear and speak. Actually, without any lawsuits or penalties for anybody. They only care about the crystal clear Truth. And the proof for that point of view is, that they don’t want any paper, but the presence and the vocal testimonial of that National Guard’s people. Have you ever seen as Documentary makers in your career, such iron will and decisiveness?
Claus Bredenbrock: The relatives of the victims of the Kent-State-shootings were/are exceptional in the way that they never really were divided in their approach to question the US government and the Ohio administration.
And they can be sure that the incident will be remembered by future generations by the song “OHIO”, written and composed by the Canadian singer-songwriter Neil Young and performed by “Crosby, Stills, Nash and Young” in May 1970 for the first time. In an interview with the English singer-songwriter Graham Nash, Nash said: “When a government begins to shoot its own children, the country is in a very bad state.”
– Y.K.: At the Documentary “Martin Luther King”…a state crime”, you demonstrate (from archive footage) part of Dr. King’s speech on Memphis, a day before his assassination. Do you think, according to his words, that Martin Luther King somehow sensed his assassination was really close?
Claus Bredenbrock: Martin Luther King did know, that he could be killed any time. Lynching had already been socially common in the South. Even in a way of protest by Cinema, because the film “In the Heat of the Night” (1967) is showing that lynching atmosphere very realistically. Also, let’s not forget, that although the film “Mississippi Burning” has been shot many, many years later in 1988, the real persons of the three activists for Civil Rights (James Chaney, Andrew Goodman, Michael Schwerner), from whom the movie was inspired, they were murdered in 1964 for their beliefs, giving at that time already a shocking experience to the public opinion.
– Y.K.: After viewing the Documentaries, you said at the Q&A of the Premiere in Greece, that at Kent’s University they would not accept an uncompromising representative sculpture for the Tragedy of Ohio (sculpture “Abraham and Isaac”). Do you believe, that they would accept a more peaceful sculpture, near the important Tree that saved the life of survivor Alan Canfora?
Claus Bredenbrock: There are various other sculptures and Memorials on the campus of Kent-State today. George Segal’s sculpture “Abraham and Isaac” (with the allegory Abraham killing his son, mirroring the tragic facts at Kent) is now positioned at the sculpture park of Princeton University. Since the Kent-State administration refuses to accept it for their campus.
– Y.K.: For the closure, I would like from you to speak us about your Filmography’s plans, steering the discussion more to this day and age. Is there something that is intriguing you on this decade? Also, are you planning to make again a Documentary about the USA or are you going to choose another country this time? Would you regularly cooperate (the team Bredenbrock-Pagonakis) on making Documentaries?
Claus Bredenbrock: We did a film, “The US Presidents and War”, before Donald Trump was elected for the first time. Showing that the US, since it was founded in 1776, has been at war –openly or with clandestine operations- without interruption since then. We would have liked to do something for the 250th Anniversary of the American Revolution of 1776 in 2026, but that didn’t materialize. There is a song by the punk band “The Clash” with the title “I’m so bored with the USA”, which is somehow summing up my feelings…