Η «Ιστορία χωρίς όνομα», ο «καταραμένος» έρωτας της Πηνελόπης Δέλτα και του Ίωνα Δραγούμη θα ζωντανέψει πάλι, την Δευτέρα 5 Ιουλίου στα Γιάννενα. Είδαμε στο Θέτρο Βράχων μια παράσταση όπου ο Κώστας Γάκης είναι ο μεγάλος συμπρωταγωνιστής, αφού με ευφυή τρόπο, σε μια υποδειγματική σκηνοθεσία, παντρεύει το παρόν με το παρελθόν, την ποίηση, με το θέατρο και την λογοτεχνία, αγγίζοντας την τελειότητα.
Κριτική – παρουσίαση: Γιάννης Ζαμπατής
Το βραβευμένο με τρία βραβεία κοινού βιβλίο του Στέφανου Δάνδολου «Ιστορία χωρίς όνομα», εξελίχθηκε σε μία παράσταση φαινόμενο μέσα από τη θεατρική διασκευή της Ανθής Φουντά και του Κώστα Γάκη. Λατρεύτηκε από το κοινό, απέσπασε διθυραμβικές κριτικές και διακρίθηκε ως «Η παράσταση της χρονιάς» από τα θεατρικά βραβεία Θεσσαλονίκης, μεταξύ άλλων.
Η παράσταση ξεκίνησε την επιτυχημένη της πορεία από το Θέατρο Αριστοτέλειον στη Θεσσαλονίκη, τον Δεκέμβριο του 2019, ενώ από τις 17 Ιανουαρίου 2020, ο θρίαμβος συνεχίστηκε στην Αθήνα, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, με συνεχόμενες sold out παραστάσεις.
H υποδοχή της παράστασης ήταν διθυραμβική και στην καλοκαιρινή περιοδεία της στην Κύπρο, την ίδια χρονιά.
Η «Ιστορία χωρίς όνομα» σάρωσε στα θεατρικά βραβεία Θεσσαλονίκης αποσπώντας 4 βραβεία, μεταξύ των οποίων και αυτό της Καλύτερης Παράστασης της χρονιάς. Τιμήθηκε επίσης, με το Βραβείο Σκηνοθεσίας (Κώστας Γάκης), με το Βραβείο Ερμηνευτικού συνόλου (Τάσος Νούσιας, Μπέτυ Λιβάνου, Μαρία Παπαφωτίου, Στάθης Μαντζώρος, Αργύρης Γκαγκάνης, Στέλιος Γιαννακός, Ανθή Φουντά, Μιχάλης Κωτσόγιαννης) και με το Βραβείο Σκηνικών (Κωνσταντίνος Ζαμάνης).
Το έργο μας παρουσιάζει τον θυελλώδη, μα ανεκπλήρωτο έρωτα του εμβληματικού πολιτικού και λογοτέχνη Ίωνα Δραγούμη, που έπαιξε βασικό ρόλο στην διαμόρφωση της ελληνικής ιδεολογίας της περιόδου 1881-1913, με την σπουδαία Ελληνίδα συγγραφέα Πηνελόπη Δέλτα, κόρη του επιχειρηματία και εθνικού ευεργέτη Εμμανουήλ Μπενάκη, την σημαντικότερη ίσως γυναικεία φυσιογνωμία στις κρίσιμες για τον Ελληνισμό πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Κεντρικός άξονας του έργου είναι δυο κρίσιμες χρονικές περίοδοι.
Ιούνιος 1908 στο Γκάϊφαρν, λίγο έξω από την Βιέννη, στο σανατόριο που διευθύνει ο Δόκτωρ Φρίντμαν. Εκεί βρίσκεται η Πηνελόπη Δέλτα σταλμένη από τον σύζυγό της Στέφανο Δέλτα, για να ξεχάσει τον άνθρωπο που την είχε ερωτευτεί παράφορα.
Να ξεχάσει τον γοητευτικό διπλωμάτη που του είχε δώσει παράνομα την καρδιά της, αφού ήταν παντρεμένη και μητέρα τριών κοριτσιών.
Εκεί, παρά τις αποτυχημένες απόπειρες να δώσει τέλος στη ζωή της, αφού θεωρείτο κηλιδωμένη η ζωή της και πάλευαν η καρδιά της και το καθήκον για το ποιο θα επικρατήσει, εκεί υπέκυψε για μια ακόμα φορά και δέχτηκε την επίσκεψη του αγαπημένου της.
Τρεις μέρες πάλευαν καθήκον και καρδιά, μέχρι να φύγει ο Δραγούμης για Κωνσταντινούπολη, όπου θα ίδρυε την Οργάνωση της Κωνσταντινουπόλεως με σκοπό τη συνεννόηση όλων των εθνοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για ισοπολιτεία.
Τρεις μέρες μαζί για να πάρει την πλέον καθοριστική απόφαση για τη ζωή της η Πηνελόπη Δέλτα.
Απρίλιος 1941 στην Κηφισιά, ενόψει της εισόδου των Γερμανών εισβολέων στην Αθήνα η μαυροφορεμένη Πηνελόπη, μόνη πλέον, αφού το μακρινό 1908 υπερίσχυσε το καθήκον και ο πόθος της καρδιάς της δεν ήταν τόσο δυνατός να υπερνικήσει τα θέλω και την γνώμη των άλλων όπως απαιτούσαν οι νόρμες της εποχής.
Συμπαραστάτης στην μοναξιά της ψυχής της η πιστή οικονόμος Μαριάνθη που την βρήκε στην πολυθρόνα της με το φιαλίδιο αρσενικού στο χέρι, όταν πήρε την τελική απόφαση να φύγει οικειοθελώς για να συναντήσει τον αγαπημένο της.
Ο Κώστας Γάκης, με περίτεχνο τρόπο και εξέχοντα λυρισμό, μας περιάγει σε ένα αμφίδρομο ταξίδι στις δύο αυτές κρίσιμες εποχές.
Το πέρασμα από το 1908 στο 1941 με ένα άγγιγμα των ακροδάχτυλων μοιάζει μαγικό και μεταφυσικό. Αγάλματα που αναδύονται από το νάιλον, ζωντανεύουν από την λήθη στην πραγματικότητα για να μας πουν την ιστορία τους μέσα από τις σελίδες του παρελθόντος και τις μαύρες στιγμές του εθνικού διχασμού, αλλά και την έναρξη της γερμανικής κατοχής.
Ενώ περνάνε με κινηματογραφικό ρυθμό, στιγμές της ιστορίας, σαν ένα background, όπου περνάνε μπροστά στα μάτια μας ο εθνικός διχασμός, τα Ιουλιανά, η έναρξη της γερμανικής κατοχής, που βοηθούν στην σκιαγράφηση της ψυχολογίας των πρωταγωνιστών του δράματος που εξελίσσεται με τα αλλεπάλληλα flash back στις κρίσιμες στιγμές της ιστορίας.
Ο Κώστας Γάκης με την σκηνοθετική αυτή ματιά, άγγιξε το τέλειο, ζουμάροντας αποκλειστικά στην ζωή και την σχέση των δύο αυτών προσωπικοτήτων της νεώτερης Ελλάδας.
Και φυσικά πολύτιμοι αρωγοί, ο Λευτέρης Παυλόπουλος με τους περίτεχνους φωτισμούς στην σκηνή, αλλά και την εστίαση του φακού στα σώματα και τα video wall με την ροή των ιστορικών γεγονότων.
Αλλά και τους ήχους που ακολουθούσαν ταιριαστά την δραματουργία και έδιναν τον λυρισμό και την ποιητική απόχρωση που εμπνεύστηκε ο Κώστας Γάκης, με την ζωντανή υποβλητική μουσική από τον Κώστα Λώλο.
Το αλληγορικό και φινετσάτο συνάμα σκηνικό και τα κουστούμια του Κωνσταντίνου Ζαμάνη, με τα τριαντάφυλλα, στα ανθισμένα πλακόστρωτα της αυστριακής εξοχής, που αναδείκνυαν την ευτυχία και την μαυροφορεμένη γυναίκα της θλίψης και του απολογισμού, λίγο πριν το εκούσιο τέλος, ήταν άλλη μια ποιητική νότα.
Και τέλος μεγάλο ατού οι ηθοποιοί που έδωσαν ο καθένας, αλλά και όλοι μαζί εξαιρετικές ερμηνείες και αποτέλεσαν ένα υποδειγματικό ensemble.
Η Μπέτυ Λιβανού, ω! αυτή η οικεία φιγούρα με την χαρακτηριστική φωνή έζησε πραγματικά την θλίψη και το αδιέξοδο από τον ανεκπλήρωτο έρωτα της Πηνελόπης Δέλτα και την κατακραυγή του ίδιου της του εαυτού για την ατολμία που την ανάγκασε να μείνει στην οικογενειακή «φυλακή».
Ένοιωθε στο πετσί της την απέραντη μοναξιά στις μαύρες στιγμές της γερμανικής εισβολής και μας χάρισε με γλαφυρότητα τον απολογισμό μιας ζωής πριν το τέλος της.
Σε πλήρη αντίθεση η Μαρία Παπαφωτίου, ντυμένη στα λευκά, αέρινη, αφέθηκε στο ένστικτο της και ακολουθώντας πιστά τις σκηνοθετικές οδηγίες ανάδειξε το ταλέντο της δίνοντας τον καλύτερο εαυτό της στην ενσάρκωση της νεαρής τότε συγγραφέως.
Ο Τάσος Νούσιας με το επιβλητικό εκτόπισμα του και την αδιαμφισβήτητη ικανότητα στο υποκριτικό ταλέντο, ενσάρκωσε με πληθωρικότητα και δυναμική έκφραση τον ρόλο του αμφιλεγόμενου από πολλούς διπλωμάτη, αποδυκνύοντας μια ακόμα φορά το διαχρονικό του ταλέντο.
Το μόνο ίσως που δεν γνωρίζουμε, είναι κατά πόσον ο Δραγούμης ανταποκρίνονταν στον macho τύπο που παρουσιάστηκε επί σκηνής, κάτι που γίνεται όμως λεπτομέρεια μπροστά στην ερμηνευτική δεινότητα του Νούσια.
Ο Νίκος Ορφανός, αναλαμβάνει εδώ και ερμηνεύει με συνέπεια τον ρόλο του συγκαταβατικού αλλά και αποφασισμένου συζύγου της Πηνελόπης Δέλτα αλλά και του μικρού θαυμαστή της γηραιάς πλέον συγγραφέως τον Αντώνη, σαφής αναφορά στο γνωστό της μυθιστόρημα «Ο Τρελαντώνης».
Ο Αργύρης Γκαγκάνης, συνεπέστατος στο ρόλο του γιατρού Φρίντμαν που στεκόταν πιστός φίλος στο πλευρό της Δέλτα, αφού όπως της ομολόγησε την είχε και αυτός ερωτευθεί.
Αλλά και η Ανθή Φουντά στο ρόλο της τσαχπίνας και πιστής οικονόμου στα στερνά της Πηνελόπης Δέλτα, άφησαν το στίγμα τους για την τελειότητα της παράστασης.
Τέλος είναι και ο Στέλιος Γιαννακός που αποτέλεσε μια ευχάριστη έκπληξη στο ρόλο του γραμματέα του γιατρού Φρίντμαν, με δυνατές υποκριτικές εξάρσεις που σηματοδοτούν έναν υποσχόμενο άρτιο ηθοποιό.
Μια παράσταση που ξεχωρίζει για την αρτιότητα, τις ερμηνείες, αλλά και το εικαστικό αποτέλεσμα. Μια παράσταση που συνδυάζει την ποίηση, την λογοτεχνία, την πρόζα με λυρισμό και ρεαλισμό συνάμα.
Και επειδή κάποιος με ρώτησε, ποιόν μπορεί να ενδιαφέρει σήμερα ένα τέτοιο θέμα, θα απαντούσα τώρα με σιγουριά… Όλους.
Στους παλαιότερους θα θυμίσει μια κοντινή τους νοσταλγική αλλά και δύσκολη εποχή, ενώ στους νεώτερους θα τους δείξει μια παρελθούσα εποχή με τα καλά και τα άσχημα της, που μπορεί κανείς να διδαχτεί από αυτά.
Μια υποδειγματική παράσταση που δείχνει την όμορφη πλευρά του θεάτρου, που της αξίζουν πολλά μπράβο, όπως και ειδική μνεία στον Κώστα Γάκη για την ευφυή σύλληψη.
Ταυτότητα της παράστασης
Συγγραφέας του έργου «Ιστορία χωρίς Όνομα»: Στέφανος Δάνδολος
Θεατρική Διασκευή: Ανθή Φουντά –Κώστας Γάκης
Σκηνοθεσία-Μουσική: Κώστας Γάκης
Σκηνικά – Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Σχεδιασμός Ήχου: Μιχάλης Κωτσόγιαννης
Ηair and makeup artist: Άννα Μαρία Προκοπίδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Νατάσα – Φαίη Κοσμίδου
Φωτογράφιση: Σταύρος Χαμπάκης
Promo Video: Γιώργος Γεωργόπουλος
Παίζουν:
Ίωνας Δραγούμης: Τάσος Νούσιας
Πηνελόπη Δέλτα: Μπέτυ Λιβανού
Νεαρή Πηνελόπη Δέλτα: Μαρία Παπαφωτίου
Στέφανος Δέλτα: Νίκος Ορφανός
Γιατρός Φρίντμαν: Αργύρης Γκαγκάνης
Γραμματέας Γιατρού: Στέλιος Γιαννακός
Μαριάνθη: Ανθή Φουντά
Μουσική εκτέλεση : Κώστας Λώλος
Διεύθυνση Παραγωγής: Κατερίνα Διακουμοπούλου
5
