Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Σάρλ Μπωντλαίρ ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της γαλλικής λογοτεχνίας , μια τεράστια μορφή που επηρέασε την παγκόσμια ποίηση.

Κατά τη διάρκεια της ζωής του ο Μπωντλαίρ υπέστη δριμεία κριτική για τις συγγραφές του και τη θεματική του. Ελάχιστοι από τους σύγχρονούς του τον κατανόησαν.

Στις 5 Ιουλίου 1857, η γαλλική εφημερίδα Le Figaro έγραφε σχετικά με την πρόσφατη εμφάνιση των “Άνθεων του κακού”: «Σε ορισμένα σημεία αμφιβάλλουμε για την πνευματική υγεία του κ. Μπωντλαίρ. Όμως ορισμένα άλλα, δεν μας επιτρέπουν περαιτέρω αμφιβολίες. Κυριαρχεί, ως επί το πλείστον, η μονότονη και επιτηδευμένη επανάληψη των ίδιων πραγμάτων, των ίδιων σκέψεων. Η αηδία πνίγει την αχρειότητα — για να την καταπολεμήσει σμίγει με το μόλυσμα».

Ο ίδιος όμως απέρριπτε τις ψευδαισθήσεις που δημιουργεί ο ρεαλισμός. Περιφρονούσε τόσο το σοσιαλισμό, όσο το ρεαλισμό και τον νατουραλισμό. Η φαντασία είναι που απελευθερώνει έναν καλλιτέχνη.

«Η πρωταρχική απασχόληση του καλλιτέχνη είναι να αποκαταστήσει τον άνθρωπο στην φύση, ώστε να επαναστατήσει εναντίον της. Αυτή η επανάσταση δεν λαμβάνει χώρα ψυχρά, ως κάτι το δεδομένο, σαν να ήταν κάποιος κώδικας ή ρητορική. Λαμβάνει χώρα παρορμητικά και αφελώς, ακριβώς όπως η αμαρτία, όπως το πάθος, όπως η επιθυμία». 

 

Στα καλύτερά του ποιήματα ο Μπωντλαίρ διατηρεί από τον κλασικό στίχο μόνο τη μουσικότητά του. Ως κριτικός τέχνης και δημοσιογράφος μάχεται τις μεγαλόστομες μορφές του ρομαντισμού. 

Δεν μπορώ να συλλάβω κάποιο τύπο ομορφιάς, στον οποίο δεν υπάρχει μελαγχολία.

 Ο ποιητής κατόρθωσε να συνυφάνει στο έργο του την ομορφιά και την σατανική κακία, τη βία και την ηδονή, τη φρίκη και την έκσταση, τη μελαγχολία και το σκοτεινό χιούμορ, τη νοσταλγία και την αίσθηση της κατάρας που κατατρέχει το ανθρώπινο είδος.

Το γνωστότερο έργο του σήμερα είναι τα Άνθη του Κακού, μια συλλογή η οποία όταν κυκλοφόρησε, το 1857, προκάλεσε τέτοιες αντιδράσεις που ο Μπωντλαίρ καταδικάστηκε για προσβολή της δημοσίας αιδούς, και έξι από τα ποιήματα του απαγορεύτηκαν. 

Spleen

Είμαι σαν ένας βασιλιάς σε βροχερό ένα μέρος,
πλούσιος μα χωρίς δύναμη, νιός κι όμως πολύ γέρος,
που στους σοφούς του αδιάφορος που σκύφτουνε μπροστά του,
πλήττει με τα γεράκια του, τ᾿ άλογα, τα σκυλιά του.
Κυνήγι, ζώα, τίποτα πια αυτόν δεν τον φαιδρύνει,
ούτε ο λαός του που μπροστά στ᾿ ανάκτορα του φθίνει.

 

Μα και τ᾿ αστεία που  ο  τρελός παλιάτσος κάνει εμπρός του,
δε διώχνουν την βαρυθυμιά τ᾿ άκαρδου αυτού αρρώστου·
τάφο τη κλίνη του θαρρεί, που῾χει κρινένιαν άρμα
κι οι αυλικές που βασιλι σαν δουν τον βρίσκουν χάρμα,
δεν ξέρουν πια με τί άσεμνες στολές να φιγουράρουν,
ίσως ἀπ᾿ το  κουφάρι αυτό, χαμόγελο ένα πάρουν.

 

Κι ο  αλχημιστής όπου μπορεί χρυσάφι να του κάνει,
δε  μπόρεσε από  μέσα του το μαρασμό να  βγάνει,
κι ούτε μες στα αιμάτινα ρωμαϊκά λουτρά,
που τα  θυμούνται οι  άρχοντες πάνω στα γηρατειά,
δε μπόρεσε το  πτώμα αυτό το  ηλίθιο ν᾿ αναστήσει,
που αντίς για  αίμα μέσα του, της Λήθης τρέχει η βρύση.

 

 Ο υπερνατουραλισμός φέρει μέσα του το σπέρμα του έργου του Isidore Lucien Ducasse (του γνωστού με το ψευδώνυμο Λωτρεαμόν) , του Arthur Rimbaud  και του ίδιου του σουρεαλισμού.

Στη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου ξέχασαν δύο δικαιώματα: της αντίρρησης και της φυγής.

Η ποίηση του θα επηρέασει αργότερα τον Πολ Βερλέν, τον Μωρίς Μαίτερλινκ και άλλους. 

«Ο Σαρλ Μπωντλαίρ είναι ο πρώτος οραματιστής, ο βασιλεύς όλων των ποιητών, ένας θεός» είπε γι’ αυτόν ο νεαρός Rimbaud 

Ο Μπωντλαίρ δεν είναι ο λογοτέχνης που γράφει  απλώς ποίηση, αλλά μέσω αυτής παρατηρεί, συμπυκνώνει, νιώθει, βιώνει κυρίως όμως  ερμηνεύει, ακριβώς διότι πρόκειται περί ενός κατεξοχήν ποιητή-ερμηνευτή.

Το Κακό γίνεται πάντα χωρίς προσπάθεια, φυσικά, μοιραία. Το Καλό είναι πάντα αποτέλεσμα κάποιας τεχνικής

Ο Μπωντλαίρ είναι  ένας σπουδαίος πνευματικός άνθρωπος της εποχής του, ένας ποιητής   που μιλά  για αναστολές, φοβίες και βεβαιότητες. Μέσω της ποίησης του φτάνουμε σε μια εν όλιγοις εξιχνίαση  του κρυφού μας εαυτού.

Ας είμαστε επιφυλακτικοί απέναντι στον κοινό άνθρωπο, στην κοινή λογική, στο συναίσθημα, στην έμπνευση και στο προφανές.

Πέθανε από σύφιλη το 1867 κι ενταφιάστηκε στο κοιμητήριο του Μονπαρνάς.

 

 

 

2