Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο κυκλοφορεί σε ένα τόμο η τριλογία του Νίκου Θέμελη: Η αναζήτηση, η ανατροπή, η αναλαμπή.
Με τη βραβευμένη τριλογία του που έχει ξεπεράσει τα 700.000 αντίτυπα σε πωλήσεις ο Θέμελης ανανέωσε την παράδοση του ιστορικού μυθιστορήματος συνδυάζοντας τη συναρπαστική δράση, την ποικιλία των πηγών και την πολύμορφη τοπιογραφία. Με αυθεντικό ταλέντο, αίσθηση της ιστορίας, κατανόηση της ανθρώπινης φύσης και αγωνία για το αύριο ο συγγραφέας μάς έχει χαρίσει ένα μεγάλο έργο της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας.
Η έκδοση συμπληρώνεται από προλογικό σημείωμα του συγγραφέα στο οποίο εξηγεί τη φιλοσοφία της γραφής του, αλλά και το γιατί άρχισε να γράφει ιστορικά μυθιστορήματα, καθώς και κριτικά κείμενα για το έργο του.
«Συχνά με ρωτούν πώς άρχισα να γράφω στα πενήντα μου και μάλιστα ξεκινώντας με μία τριλογία. Άρχισα να γράφω φιλοδοξώντας να σκαρώσω ένα διήγημα, ένα παραμύθι, που θα το έστελνα στους φίλους μου τα Χριστούγεννα μαζί με τις ευχές μου. Εύκολα γεννήθηκε η πρώτη αφήγηση της Αναζήτησης. Ανακάλυψα τότε την έκπληξη της έμπνευσης, τη μαγεία της μυθοπλασίας, τη γοητεία της γραφής, οι οποίες και με συνεπήραν. Η πρώτη αφήγηση έφερε τη δεύτερη. Μετά την τρίτη άρχισα να διαισθάνομαι ότι θα μπορούσα να καταλήξω σε μια μεγαλύτερη ενότητα, ίσως σε ένα μυθιστόρημα. Με τον ίδιο τρόπο γράφτηκε το δεύτερο. Έτσι οδηγήθηκα τελικά στην τριλογία. Δεν προηγήθηκε κάποιο μακρόπνοο σχέδιο. (…)
»Γράφω γιατί η προσπάθεια της δημιουργίας και η ανάγκη έκφρασής της είναι συστατικά στοιχεία του πυρήνα της ύπαρξής μου. Γράφω γιατί με έλκει το ταξίδι και με συνεπαίρνει η περιπέτεια από το μηδέν στο κάτι. (…)
»Γράφω γιατί με προκαλεί το στοίχημα ανάμεσα στη σύλληψη μιας κεντρικής ή μερικής ιδέας και στη μετάπλασή τους σε μυθιστορία. Γιατί η έμπνευση και η επινόηση σαν μάγισσες με κυνηγούν, με προκαλούν, με ερεθίζουν. (…)
»Γράφω γιατί δεν μπορώ να αρκεστώ στα όσα άλλα έχω κατακτήσει ή ακόμα επειδή ίσως νιώθω κάποιο έλλειμμα απ’ όσα επιδίωξα και δεν κατάφερα να επιτύχω. (…)
»Γράφω γιατί δεν έχω χρόνο, γιατί με κυνηγά ο χρόνος και γράφοντας έχω την αίσθηση ότι προλαβαίνω να χωρέσω αυτά που αλλιώς δεν θα μπορούσα να βιώσω».
Ν. Θ.
Η επιμελήτρια των βιβλίων και όλου του πεζογραφικού έργου του Θέμελη Ελένη Μπούρα εξομολογείται:
Το 1998 διάβασα για πρώτη φορά Νίκο Θέμελη. Είχα την τύχη τότε να αναλάβω την επιμέλεια της Αναζήτησης. Έκτοτε συνεργάστηκα μαζί του σε όλα του τα βιβλία.
Είκοσι χρόνια μετά, βρίσκομαι να ξαναδιαβάζω την Αναζήτηση, την Ανατροπή και την Αναλαμπή, γιατί αποφασίσαμε με τον Νώντα Παπαγεωργίου να επανεκδώσουμε την τριλογία σ’ έναν τόμο.
Ομολογώ ότι είχα τεράστια περιέργεια και προσμονή. Πώς θα ήταν η ανάγνωση είκοσι χρόνια μετά;
Ένας επιμελητής διαβάζει και ξαναδιαβάζει το κείμενο, ελέγχει, διορθώνει. Στο τέλος το ξέρει «απέξω κι ανακατωτά» που λέει ο λόγος. Ή τέλος πάντων, για να το πω άκομψα, δεν θέλει να το ξαναδεί – γιατί φοβάται ότι είναι γεμάτο λάθη τα οποία δεν πρόσεξε, δεν διόρθωσε… Όλοι εμείς που κάνουμε αυτή τη δουλειά, το ξέρουμε πολύ καλά.
Ξαναδιαβάζοντας την τριλογία είχα και μια ανησυχία παραπάνω: ο Θέμελης δεν ζει πια – για μένα είναι μια μεγάλη απώλεια, έχασα τον συγγραφέα, τον φίλο, τον άνθρωπο. Δεν θα τον είχα δίπλα μου να συζητήσω, όπως κάνω με άλλους συγγραφείς όταν πρόκειται για επανέκδοση. Τι κάνεις σ’ αυτές τις περιπτώσεις; Μπορεί ο συγγραφέας να θέλει να ξαναδουλέψει το κείμενό του. Εξάλλου, ο ίδιος ο Θέμελης κάποια στιγμή μού είχε πει «Με το πρώτο μου βιβλίο, την Αναζήτηση, κάτι θα ήθελα να κάνω…». Εννοούσε ότι εκ των υστέρων, όντας ώριμος συγγραφέας, θα μπορούσε να το ξαναδουλέψει.
Σήμερα, που η τριλογία επανεκδίδεται, και αφού ξαναδιάβασα και τα τρία βιβλία, θέλω να του στείλω το μήνυμα: Τίποτα δεν έπρεπε να αλλάξεις στα βιβλία σου, και ειδικά στην Αναζήτηση. Γιατί έχει όλη τη μαγεία του πρώτου «αθώου» βιβλίου, με μια εξαιρετική εναλλασσόμενη αφήγηση, με μυθοπλαστική ευχέρεια και αφηγηματική άνεση καταξιωμένου συγγραφέα. Στην Ανατροπή, πάλι, η συναρπαστική δράση και οι ήρωες, ο Θωμάς και η Ελένη, οι ολοζώντανοι αυτοί χαρακτήρες, είναι φίλοι της προόδου και εχθροί του συντηρητισμού, ποτισμένοι με τις αξίες του Διαφωτισμού. Και στην Αναλαμπή παρακολουθούμε τον Δημητράκη και τον Στέφανο, τους βασικούς ήρωες, να αγωνίζονται για την ατομική και συλλογική τους ταυτότητα.
Ξαναδιάβασα λοιπόν και τα τρία βιβλία απνευστί, ξαγρύπνησα, «ένα κεφάλαιο ακόμα και μετά θα κοιμηθώ…» έλεγα κάθε βράδυ. Θαύμασα και πάλι τη γοητεία της αφήγησης του Θέμελη, την «παραμυθία» του. Όταν κλείνεις τον υπέροχο τόμο της τριλογίας -είμαστε πολύ περήφανοι όλοι εδώ στο Μεταίχμιο που ετοιμάσαμε αυτό το βιβλίο- στενοχωριέσαι που τέλειωσε.
Στον τόμο έχουν προστεθεί επιλεγμένες κριτικές και προλογικά ένα ανέκδοτο κείμενο του Θέμελη με τον τίτλο «Ανατρέχοντας». Εκεί μεταξύ άλλων, με τον δικό του μοναδικό τρόπο, διαβάζουμε:
…Γράφω γιατί αισθάνομαι την ανάγκη να αναστοχαστούμε για ένα παρελθόν ολοκληρωμένο, όμως όχι και πεπερασμένο. Γιατί ήταν χωλή η παιδεία που μας προσέφεραν για να πορευτούμε και ανέκαθεν με ενοχλούσαν, στην πραγματικότητα που ζούσα, ιδέες και αντιλήψεις που τις θεωρούσα υπεύθυνες για τις κάθε λογής υστερήσεις και μας εμπόδιζαν «να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα»…
Από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ κυκλοφορούν επίσης το μυθιστορήματά του Η συμφωνία των ονείρων και Η αναχώρηση.
Ξεφυλλίστε τις πρώτες σελίδες του βιβλίου ΕΔΩ.
2
