Θα μπορούσε το περίφημο έργο του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, “Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας”, να προσεγγίσει τη δύσκολη κατάσταση που ζουν σήμερα οι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο;

Η έκβαση του έργου, όπου ο ήρωας περιμένει και μισό αιώνα για να μπορέσει να είναι με την αγαπημένη του, είναι πολύ ρομαντική θα μου πείτε. Η συναισθηματική αναζήτηση και λαχτάρα του έρωτα όμως, τον κάνει να φαίνεται πραγματικά σαν ασπίδα. Για το λόγο ότι υπάρχει… λόγος να ζήσουν οι ήρωες και να δουν τα όνειρά τους να πραγματοποιούνται, έστω και τώρα σε αυτήν την προχωρημένη ηλικία. Στην οποία εμφανίζονται σχεδόν απρόσβλητοι από τη νόσο, σαν κάτι να τους χρώσταγε η ζωή και να ζήσουν τον “πιο καρτερικό και βαθύ έρωτα στην ιστορία της λογοτεχνίας”.

Κι όμως, η φαντασία του σπουδαίου αυτού λογοτέχνη (αν και πρόκειται για “κοντινή” ιστορία που αφορά τους γονείς του) αποδίδει την σπουδαία δύναμη της αγάπης στα δύσκολα της ζωής… Αυτός ήταν ο στόχος και το βαθύ νόημα που ήθελε να αποδώσει και το έκανε με τον καλύτερο τρόπο.

Μοιάζουν όλα λοιπόν βγαλμένα από παραμύθι, μια περιγραφή με κακές ολόγυρα εικόνες και κεντρικούς ήρωες αυτούς που έχουν λόγο να ζήσουν και να βγουν από τις δύσκολες καταστάσεις ενωμένοι γιατί έχουν στόχο και κίνητρο. Να είναι μαζί, να αγαπηθούν ελεύθερα, να το δείξουν και να το μεγιστοποιήσουν με τον τρόπο που ο καθένας διαλέγει. Άλλωστε ποιος ο λόγος ένα από τα βασικά μας συναισθήματα σαν άνθρωποι να είναι η αγάπη, αν δεν μπορεί να υποστηριχτεί μέσα από δύσκολες καταστάσεις;

Η αγάπη είναι ο μεγαλύτερος πόνος ΑΛΛΑ και ενθουσιασμός

που έχει δεχτεί ποτέ η ανθρωπότητα

Ανωνύμου η ρήση, όμως ουσιώδης και ζουμερή. Είναι λοιπόν και ενθουσιασμός εκτός από πόνος, αλλά αυτό το στοιχείο της ζωής είναι που χρειάζονται όσοι θέλουν να βγαίνουν νικητές στις μάχες της. Διότι αυτός που είναι “ενθουσιασμένος”, λειτουργεί με άλλο πάθος. Αυτό που θα τον βγάλει από δυο τέλματα, να ξεπεράσει την δύσκολη κατάσταση και για τον εαυτό του αλλά και για τον / την σύντροφό του / της. Και φυσικά δυο μαζί τα καταφέρνουν καλύτερα από έναν. 

Στο περίφημο “Νησί” της Βικτώρια Χίσλοπ, “Είν’ η αγάπη” γιατρικό κατά το τραγούδι που ερμηνεύει η Ελεονώρα Ζουγανέλη σε μουσική και στίχους του Μίνωα Μάτσα (συμμετοχή στους στίχους και η συγγραφέας). Μια κατάσταση που αποδόθηκε λογοτεχνικά, τηλεοπτικά και μουσικά, αναδεικνύοντας την αγάπη σε πρωταγωνιστή σε πολύ δύσκολες στιγμές των ανθρώπων. Κάτω από τη βαριά σκιά μιας σοβαρής κολλητικής ασθένειας, κάτω από τη σκιά της φτώχειας των ανθρώπων. Κι όμως σε όλα τα επίπεδα, αυτό που εξυψώνει τους  ανθρώπους ΣΑΝ ΓΙΑΤΡΙΚΟ “Είναι η αγάπη” .

Σύμφωνα με τον φιλοσοφικό στοχασμό του Νίκου Καζαντζάκη στο “Τι είναι η αγάπη”…

“Δεν είναι συμπόνια μήτε καλοσύνη. Στη συμπόνια είναι δύο, αυτός που πονάει κι αυτός που συμπονάει. Στην καλοσύνη είναι δύο, αυτός που δίνει κι αυτός που δέχεται. Μα στην αγάπη είναι ένας. Σμίγουν οι δύο και γίνονται ένα. Δεν ξεχωρίζουν. Το εγώ κι εσύ αφανίζονται”. 

Ο εγωισμός είναι αυτός που συνήθως συντηρεί τείχη ανάμεσα στους ανθρώπους, ακόμα και σε αυτούς που ξέρουν ότι αγαπιούνται. Ο εγωισμός είναι αυτός που στις δύσκολες στιγμές της ζωής, μπορεί να αναδείξει τυχόν αμφιθυμίες και αντικρουόμενα συναισθήματα, μόνο και μόνο γιατί θέλει να “κερδίσει” ή έστω να μη χάσει. Κι όμως… δεν είναι η σωστή στιγμή και δεν είναι καθαρό το μυαλό. Οι δυσκολίες στη ζωή χρειάζεται να έχουν απέναντί τους μαχητές και συντρόφους. Απαιτούν σύμποια και κατανόηση. Είναι η εφαλτήριος δύναμη, που οδηγεί στην ευτυχία και στην αρμονική συνύπαρξη των ανθρώπων.

Η Λιλή Ζωγράφου, στο εμβληματικό της έργο “Η αγάπη άργησε μια μέρα”, χωρίζει έναν μεγάλο έρωτα που γεννιέται σε περίοδο πολέμου. Οι ήρωες παίρνουν το δρόμο τους στα επόμενα χρόνια, ζουν τις ζωές τους αφού έχουν δημιουργήσει νέα ζωή σαν καρπό του έρωτά τους. Κι όταν ο Ιταλός στρατιώτης γυρνά να βρει την αγαπημένη του Ερατώ, εκείνη έχει αυτοκτονήσει μια μέρα πριν, μην αντέχοντας όλα όσα έγιναν από την οικογένειά της και που συμπεριλάμβαναν την ντροπή από τη γέννηση ενός παιδιού χωρίς πατέρα. Αγάπες που γεννήθηκαν για μια στιγμή και πέθαναν χίλιες, μέχρι να βρουν τη γαλήνη ή την απεραντοσύνη της αιώνιας αναζήτησης. Αγάπες που δεν θα μπορούσαν να αντέξουν για εκείνη τη στιγμή παραπάνω από μια νύχτα γιατί οι συνθήκες αποδείχτηκαν ανώτερες τους και κυρίως καθόλου τυχερές, έστω και σε ένα ύστερο χρόνο. Μια παρόμοια κατάσταση ανεκπλήρωτης αγάπης και η Άννα Καρένινα του Τολστόι, με τον επίλογο να αποδεικνύει κι εδώ με άλλον τρόπο πως “μόνο ο θάνατος διακόπτει μια μεγάλη αγάπη” και επομένως όλες οι άλλες συνθήκες δεν είναι τόσο ισχυρές. Κι όπως λέει ο ποιητής μας Τάσος Λειβαδίτης…

Έτσι συνήθως χάνουμε τα πιο ωραία μας χρόνια… από ένα Τίποτα … ένα Αύριο που άργησε να `ρθει ή ένα λυκόφως που κράτησε πολύ.

Οι άνθρωποι δεν περιμένουν τα δύσκολα για να είναι μαζί. Επιλέγουν συντρόφους και στηρίζονται σε ένα βασικό τρίπτυχο που μόνο του έρχεται να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις αυτές που κάνουν τις σχέσεις πιο “στενές” ανάμεσά τους. Τουλάχιστον αυτά υπαινίσσονται ή υποστηρίζουν οι ορθολογιστές περί αγάπης, αποδίδοντάς της τις κορυφές του τριπτύχου που αναφερόμαστε παραπάνω. Πιο συγκεκριμένα, Οικειότητα, Πάθος και Απόφαση Δέσμευσης, οι οποίες εφ’ όσον συνδυαστούν θα δημιουργήσουν διάφορες μορφές αγάπης, άλλες με πλεονεκτήματα και άλλες με μειονεκτήματα. Σε αντίθεση όλων αυτών η λογοτεχνία και η πραγματική ζωή εφαρμόζει μόνο μια συνιστώσα όταν μιλάει για αγάπη ή το στάδιο πριν από αυτήν, αυτό του δαιμονιώδους έρωτα. Η συνιστώσα βλέπει την Αγάπη σαν πράξη δημιουργίας και ο καθένας βρίσκει σε αυτήν τα Πρέπει του, «εφ’ ω ετάχθη». Κύριος εκφραστής αυτής της άποψης ο Μίλαν Κούντερα στην “Αβάσταχτη Ελαρότητα του Είναι”. Που σημαίνει και μια πιθανή μεταμόρφωση, αν το ορίζουν οι επιταγές για την Αγάπη αυτή. Είδαμε στα χρόνια που ζούμε οι περισσότεροι, σημαντικές πολιτικές φυσιογνωμίες να μην φοβούνται το κόστος που επέφεραν οι αποφάσεις τους, όσον αφορά την προσωπική τους ζωή. Όπως ο Σαρκοζί, ο Ολάντ, αλλά ακόμα πιο πολύ σε μας ο αείμνηστος Ανδρέας Παπανδρέου. Οπότε κανείς ορθολογισμός δεν στέκει ενάντιος στη αύρα της αγάπης που όπως φαίνεται, είτε στα δύσκολα είτε στα εύκολα, είναι μια κραταιά δύναμη της ανθρώπινης φύσης. Της ίδιας φύσης που ακόμα κι ο Χριστός φέρεται να ένιωσε σε ότι του αναλογούσε για το κομμάτι αυτό που είχε να ζήσει, σύμφωνα με την απόφαση του Θεού και Πατρός του.

Για την αγάπη ήτανε λίγα ό,τι κι αν έκανα,
για την αγάπη δε θα κωλώσω πουθενά,
για την αγάπη χίλιες φορές μπορεί να πέθανα,
για την αγάπη θα είμαι έτοιμος ξανά,
για την αγάπη, για την αγάπη,
για την αγάπη, για την αγάπη

Όσα κι αν πει κανείς για την Αγάπη θα είναι λίγα, σίγουρα θα σκεφτείτε “κι εκείνο, κι εκείνο, κι εκείνο”… Κι όμως, ενώ για την Αγάπη έχουν γραφτεί πολλά θεωρητικά, πολλές ρήσεις, πολλά όμορφα λόγια. Ο αρχαίος τραγικός ποιητής μας ο Ευρυπίδης έλεγε:

Έρως εν τοις αμηχάνοις ευπορώτατος 

που σημαίνει “Η αγάπη στις δυσκολίες είναι εφευρετικότατη”. Στις δύσκολες μέρες που ζούμε βγαλμένες από ταινία επιστημονικής φαντασίας, ας κρατήσουμε σκεπή μας και ομπρέλα μας την Αγάπη. Είναι πιο δυνατή από κάθε δυσκολία, είναι αιτία κι αφορμή, είναι κίνητρο, είναι γιατρικό και είναι “λόγος” να ξεπεράσει κανείς πολλές δυσκολίες και κυρίως να έχει υπομονή. Η επόμενη μέρα θα είναι αρκετά δύσκολη για όλους, ας είναι ένα καταφύγιο η Αγάπη γιατί όπως λέει κι ο Σαρτρ,

Στην Αγάπη, ένα κι ένα κάνουν ένα…

 

 

 

 

12