«Δύσκολο -αλλά πως να γίνει; Κάποτε νιώθω να ‘μαι τόσοι πολλοί που χάνομαι…», στίχοι από τον «Μικρό Ναυτίλο» του Οδυσσέα Ελύτη, που η συγγραφέας Φωτεινή Τομάη προτάσσει στο νέο της βιβλίο που κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οργανισμό Λιβάνη με τίτλο «Κωδικός Γκάντερ»
Οι στίχοι του Ελύτη μόνο τυχαίοι δεν είναι καθώς η πρώην Πρέσβης Α’ με μακρά θητεία στο υπουργείο των Εξωτερικών, Φωτεινή Τομάη στο τελευταίο της βιβλίο κάνει μια λογοτεχνικά ιστορική αποτύπωση της ζωής του Αλέξανδρου Γεωργιάδη, του γενναίου Ελληνοαμερικανού που ως πράκτορας της OSS από το 1942, καθόρισε ως ένα σημαντικό βαθμό τις εξελίξεις στο μέτωπο του β’ παγκοσμίου πολέμου.
Γιος φτωχού δασκάλου από την Κάρπαθο ο Alex Frank Georgiadis μεταναστεύει στην Αμερική, την χρονιά που οι Ιταλοί γίνονται κυριάρχοι στα Δωδεκάνησα παύοντας έτσι την επί αιώνων οθωμανική κυριαρχία. Μέσα από αντίξοες συνθήκες καταφέρνει να αποφοιτήσει από την σχολή του Κάρνεγκι στο Πιτσμπουργκ ως Ηλεκτρολόγος μηχανολόγος. Στην Αμερική η ελληνική καταγωγή του συνάντησε τον ρατσισμό σε ακραία μορφή. Η συσσώρευση τόσων εθνοτήτων με στόχο την κατάκτηση του Αμερικανικού Ονείρου προκαλούσε τη σθεναρή αντίδραση των ντόπιων, μέχρι που οι εξελίξεις με τη συμμετοχή των Η.Π.Α στο Β’ παγκόσμιο Πόλεμο, αλλάζουν άρδην τις καταστάσεις. Η Αμερική στρατολογεί, μετά από απόφαση του ίδιου του Ρούσβελτ χιλιάδες νέους του αμερικανικού στρατού από χώρες τις Ευρώπης, ως γνώστες της μητρικής τους γλώσσας, που ως πράκτορες της νεοσύστατης Υπηρεσίας Στρατηγικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ (OSS) διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στην εξέλιξη της αντίστασης κατά του Άξονα. Ο στρατηγός Ουίλιαμ Ντόνοβαν ηγήθηκε της Υπηρεσίας.
«Το σχέδιο ήταν να πάω στην Αδριανούπολη στο ελληνικό προξενείο, όπου είχε στηθεί η βάση των Βρετανών που συνεργάζονταν με Έλληνες της Αντίστασης. Μου χορηγήθηκε μάλιστα ειδικό διαβατήριο από την εξόριστη κυβέρνηση του πρωθυπουργού Τσουδερού και ανακοινώθηκα στις τουρκικές αρχές ως διερμηνέας του προξενείου»
Απώτερος σκοπός του ταξιδιού του ήταν η διείσδυση του μέσω Έβρου στην ελληνική ενδοχώρα προετοιμάζοντας το έδαφος για πράξεις δολιοφθοράς κατά του Άξονα. Ο Αλέξανδρος Γεωργιάδης ήταν μέλος της περίφημης επιχείρησης των Συμμάχων με την κωδική ονομασία «Η Κιβωτός του Νώε». Ο Γεωργιάδης για την προσφορά του παρασημοφορήθηκε με τον Χάλκινο Αστέρα Ανδρείας του Αμερικανικού Στρατού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Γεωργιάδης δεν έπαψε στιγμή να καταγγέλλει τον ύπουλο και διαιρετικό ρόλο των Άγγλων στην περιοχή. Οι Άγγλοι και η Ιντελλιντζενς προμήθευαν με όπλα τους μοναρχοφασίστες και συνεργάτες των Βουλγάρων κομιτατζήδων του Τσαούς Αντών που καταδίωκαν απηνώς τους αντάρτες του Ελλάς.
«…οι Άγγλοι έπαιζαν πολιτικά παιχνίδια και νοιάζονταν για τη μετά τη λήξη του πολέμου κατάσταση στη χώρα και την επάνοδο της μοναρχίας. Γι’ αυτό και όπλιζαν τα χέρια των πιο ακραίων και λούμπεν στοιχείων εναντίον του ΕΑΜ που ήταν το μόνο που καλούσε το λαό σε αντίσταση, και του ΕΛΛΑΣ που ήταν το στρατιωτικό του σκέλος και οι μόνοι που πολεμούσαν τον κατακτητή. Εδώ πάνω μάλιστα ο ΕΛΑΣ δεν είχε έναν, αλλά δύο στρατούς να αντιμετωπίσει: Βούλγαρους και Γερμανούς μαζί…(οι Άγγλοι) τροφοδοτούσαν με όπλα μια το ΕΑΜ και μια τους μοναρχοφασίστες. Οι πρώτοι για να χτυπούν τον εχθρό, κι οι δεύτεροι για να κυνηγούν τους πρώτους.»
Ο Αλέξανδρος Γεωργιάδης μεταπολεμικά κατηγορήθηκε ως κομμουνιστής και πέρασε μεγάλες δοκιμασίες επί μακαρθισμού στην Αμερική, ίσως γιατί μετά τον πόλεμο αρνήθηκε να ενταχθεί στην νεοσύστατη CIA παραμένοντας έτσι για χρόνια στην αφάνεια.
Το βιβλίο της κα Τομάη είναι μια πιστή αποτύπωση ενός γενναίου άνδρα που υπερασπίστηκε με τον πιο καθαρό τρόπο την αποστολή του. Η ακεραιότητά του και η πίστη στα ιδανικά του αποτέλεσαν την αιτία που δεν συνέγραψε για δεκαετίες τα απομνημονεύματά του αυτοδιηγούμενος έτσι τις μέρες δράσης του. Η συγγραφέας με την συμπαράσταση όλων των μελών της οικογένειας του εκλιπόντος πια Αλέξανδρου Γεωργιάδη, προχώρησε σε ένα άρτιο βιβλίο που περιέχει πέρα από το αραγές κείμενο για τη δράση του ήρωα, ένα κατατοπιστικό σημείωμα, έναν κατάλογο με συντομογραφίες κι ευρετήριο ονομάτων, αλλά κι ένα πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Ακόμη το βιβλίο περιέχει και χειρόγραφα ντοκουμέντα του ιδίου και άλλων προσωπικοτήτων, που αναφέρονται στο πρόσωπό του Αλέξανδρου.
Η Φωτεινή Τομάη, λοιπόν, στο βιβλίο της «Κωδικός Γκάντερ» αναπαριστά με εύγλυπτο τρόπο την προσωπικότητα του Ελληνοαμερικανού αγωνιστή. Η ζωντάνια των φράσεων κι ο καταιγισμός των εξελίξεων μαζί με το περιπετειώδες του κειμένου, δημιουργούν ένα πολυσύνθετο βιβλίο που εξάπτει την διάθεση του αναγνώστη. Πέρα από το πολεμικό κλίμα και τις παρασκηνιακές διεργασίες υπάρχουν κι οι έντονα φορτισμένες σκηνές που συντελούν στην αρτιότητα του βιβλίου.
«…το σιδερένιο μάνταλο με το χαρακτηριστικό κροτάλισμα σηκώθηκε απ’ τη θέση του κι η πόρτα άνοιξε. Μπροστά μου στεκόταν η μάνα μου!
-Μάνα είμαι ο Αλέξανδρος!
Έπεσα πάνω της, αγκαλιάζοντας σφικτά το λιγνό της κορμί και με τα δυο μου χέρια.
Όταν την άφησα, την είδα να με περιεργάζεται αμίλητη με μάτια γεμάτα δάκρυα. Ένας βαθύς αναστεναγμός βγήκε από μέσα της και με λόγια που μου σπάραξαν την καρδιά είπε:
-Παιδάκι μου, Αλέκο μου! Μεγάλωσες, γιέ μου και δε σε χάρηκα. Αχ ζωή παιδεύτρα!»
Σήμερα που έχει χαθεί ο αγώνας για τις ιδέες αλλά και η σημασία του καθήκοντος, το χρονικό της ζωής του Αλέξανδρου Γεωργιάδη πέρα από τις παρασκηνιακές πληροφορίες που μας παρέχει – κυρίως στο μετεμφυλιακό κλίμα που σάρωσε άλλωστε και τον ίδιο- αποτελεί ένας φάρος για να δείχνει πως η αποστολή του καθενός μας κρίνεται από τα αποτελέσματα που έχουμε. Λειτουργεί πέρα από το καθαρά ιστορικό του περίβλημα κι ως μοχλός εκκίνησης για την κατάκτηση νέων ωκεανών, γιατί ο φάρος κάνοντας μας ένα είδος σινιάλου μας δείχνει το φως… στο χέρι μας όμως είναι αν θα το ακολουθήσουμε ή θα μείνουμε απλά θεατές.
Το βιβλίο της Φωτεινής Τομάη “Κωδικός Γκάντερ” κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οργανισμό Λιβάνη
3
