Το The Look.Gr κάνοντας έναν απολογισμό μιας χρονιάς που φεύγει, επιλέγει και προτείνει τα 10+1 βιβλία που άφησαν το στίγμα τους μέσα στο 2018.
1. Γουίλιαμ Μπόυλ “Gravesend” [μετάφραση Άλκηστις Τριμπέρη]– εκδόσεις Πόλις
“Θα έπρεπε να θάβουμε τους ανθρώπους σε σημεία που αγαπάνε. Ή να σκορπίζουμε εκεί τις στάχτες τους”.
Το Γκρέιβσεντ είναι μια φτωχική γειτονιά του Μπρούκλιν, με κατοίκους ιταλικής και ρωσικής καταγωγής. Πριν από δεκαέξι χρόνια, ένας νεαρός, ο Ντάνκαν, σκοτώθηκε προσπαθώντας να ξεφύγει από την καταδίωξη μιας ομοφοβικής συμμορίας. Σήμερα ο αρχηγός της συμμορίας αποφυλακίζεται. Και ο Κόνγουεϊ, ο αδελφός του θύματος, τον περιμένει για να πάρει την εκδίκησή του. Αλλά τίποτα δεν θα συμβεί όπως είχε προγραμματιστεί, σε αυτή τη γειτονιά που τη στοιχειώνουν η επιθυμία, η απελπισία, η οργή και η μελαγχολία, που αποτελούν τα μοτίβα αυτού του βαθιά ανθρώπινου νουάρ μυθιστορήματος.
Ένας καλοδουλεμένος ατόφιος ρεαλισμός που μέσα από το δράμα των ηρώων θα μπορούσε να είναι και μελέτη κάθε αστικής κοινωνίας.
2. Sheila Fitzpatrick «Οι σύμβουλοι του Στάλιν» [μετάφραση: Γιώργος Μπαρουξής]- Εκδόσεις Μεταίχμιο
Η Sheila Fitzpatrick περιγράφει πώς αυτοί οι σύντροφοι συνεργάζονταν στενά με τον ηγέτη τους, τον οποίο φοβούνταν αλλά και θαύμαζαν: από τον Μπέρια, που η υπόλοιπη ομάδα φρόντισε να εκτελεστεί αμέσως μετά τον θάνατο του Στάλιν· τον Μόλοτοφ, που παρέμεινε μέλος της ομάδας ακόμα και όταν συνέλαβαν και εξόρισαν τη σύζυγό του· τον Ορτζονικίτζε, υπεύθυνο της βιομηχανίας· τον Αντρέγεφ, που πήγαινε στις εκκαθαρίσεις ακούγοντας Μπετόβεν σε ένα φορητό γραμμόφωνο· ως τον Χρουστσόφ, που διέλυσε τελικά την ομάδα το 1957.
Από τις Μεγάλες Εκκαθαρίσεις και τον B΄ Παγκόσμιο ως την παράνοια των ύστατων χρόνων του σταλινισμού, το βιβλίο παρουσιάζει μια ολότελα νέα εικόνα του Στάλιν μέσα στον περίγυρό του – μια εικόνα που αλλάζει την αντίληψή μας για τη διακυβέρνηση του σοβιετικού καθεστώτος.
3. Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης «Η ιδιωτική μου αντωνυμία»- εκδόσεις Κίχλη
“Μια η σιωπή, λογιών λογιών οι σιωπές της. Που απλώς σιγούν ή μουρμουρίζουν ή απορούν ή θρηνούν ή τιμωρούν ή μετανοούν ή βοούν. Αλλά είναι και κάποιες άλλες αταξινόμητες, ανένταχτες κι εντελώς ιδιωτικές”
Ο συγγραφέας αποτυπώνοντας τα πολλαπλά είδωλα του Εγώ, ενός Εγώ που διαστέλλεται για να περιλάβει το Εμείς, αναστοχάζεται συνάμα για τα όρια και τη λειτουργία της αυτοβιογραφίας. Έτσι, η Ιδιωτική του Αντωνυμία, που συναρθρώνεται ψηφίδα την ψηφίδα μέσα από τα επάλληλα στρώματα της μνήμης, των βιωμάτων και του αναστοχασμού, συναντά εντέλει τη Συλλογική μας Αντωνυμία, και βέβαια την ίδια τη λογοτεχνία.
Ένα βιβλίο που “οι λέξεις, οι πράξεις, οι σκέψεις” σε μαγνητίζουν από την πρώτη επαφή.
4. Σίμος Κερασίδης “Ο Στοιχειοχαράκτης”- εκδόσεις Ωκεανός
“Πάνω σ’ αυτά τα χρώματα, λοιπόν θα τυπώσουμε τα δικά μας αντιπροπαγανδικά μηνύματα και θα φροντίσουμε να τα διαβάσουν όλοι οι κάτοικοι του Βένετου και της Λομβαρδίας, δημιουργώντας στα μυαλά τους σύγχυση σχετικά με την πνευματική υγεία και ψυχική διάυγεια των ηγετών του ιταλικού επαναστατικού κινήματος. Τα στοιχεία με το ιδιόμορφο συνδυασμό γοτθικής και ρωμαϊκής γραφής που έχετε κόψει, χερ Ντρέτος – κάρφωσε τον Μανουήλ με δύο γκρίζες λόγχες-, βρίσκονται στις ξύλινες θήκες και περιμένουν να στοιχειοθετηθούν από τα μαγικά σας χέρια”
Ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στην εποχή της βιομηχανικής επανάστασης και της εξέγερσης των εθνών. Μια ιστορία επιβίωσης ανάμεσα στα πλοκάμια μυστικών οργανώσεων, ένας αγώνας οικονομικής επικράτησης στις διεθνείς αγορές.
Ένα ιστορικό μυθιστόρημα με αληθινή λογοτεχνική ταυτότητα που ξεχωρίζει μέσα στη σωρεία του είδους.
5. Κώστας Β. Κατσουλάρης «Στο στήθος μέσα χάλκινη καρδιά»- εκδόσεις Μεταίχμιο
«Ένα ατέλειωτο καλοκαίρι απλωνόταν μπροστά του, ένα καλοκαίρι, κι αυτό ήταν το χειρότερο, που θα κατέληγε σε ένα φθινόπωρο χωρίς εκείνον στην τάξη του, χωρίς το βάλσαμο της καθημερινής τους συνύπαρξης, χωρίς το πρόσωπό του, σοβαρό, καθαρό, όμορφο, να τον αντικρίζει μόλις λίγα μέτρα μακριά του, χωρίς τη φωνή του, αυτή την αργή, μετρημένη φωνή με την παράξενη προφορά, που συνόψιζε για εκείνον την ανθρώπινη χάρη και τη θεία δικαιοσύνη»
Η ξαφνική απουσία ενός αριστούχου μαθητή προκαλεί το αμέριστο ενδιαφέρον ενός ευσυνείδητου εκπαιδευτικού που φτάνει στο σημείο να λογοδοτήσει στις εκπαιδευτικές αρχές για το ζήλο που επιδεικνύει για την εξαφάνισή του.
Η νυχτερινή Αθήνα του ιδεολογικού πόλεμου φασιστικών και αντιφασιστικών δυνάμεων παράλληλα με τα υψηλά διδάγματα του ομηρικού έπους της Ιλιάδας διατρέχουν τις σελίδες ενός βιβλίου που σε σύντομο χρονικό διαστημα από την έκδοσή του κατάφερε να ξεχωρίσει.
6. ΟΙ ΛΥΚΟΙ ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΝ: Διηγήματα της «Γενιάς των Ερειπίων»[μετάφραση: Φοίβος Ι. Πιομπίνος]- εκδόσεις Gutenberg
Πώς βίωσαν σπουδαίοι γερμανόφωνοι συγγραφείς την ήττα και τα συντρίμμια του ναζιστικού καθεστώτος; Είκοσι εννέα συγκλονιστικά διηγήματα της λογοτεχνίας των ερειπίων, καθημερινές προσωπικές ιστορίες στη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και αμέσως μετά.
Μια πολύτιμη συλλογή που τα μηνύματά της ηχούν προειδοποιητικά στα αφτιά κάθε ελεύθερης ψυχής
7. Ιφιγένεια Τέκου “Το τελευταίο φως”- εκδόσεις Ψυχογιός
“Αυτισμός. Ώστε αυτό υποψιαζόταν ο γιατρός, είχε αναρωτηθεί. Μα πως; Γιατί να συμβεί κάτι τέτοιο στην κόρη της; Τι έφταιξε; Αυτό σήμαινε πως…όχι δεν ήταν δυνατόν. Η κόρης της δεν ήταν προβληματική. Τι ήξερε αυτός ο γιατρός; Τι είχε προλάβει να καταλάβει μέσα σε δέκα λεπτά που την είδε;”
Με αφετηρία την όμορφη Μάνη της δεκαετίας του ’70, οι ήρωες περνούν από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, το Λονδίνο και την Κένυα. Ζωές που έχουν σφραγιστεί με ανομολόγητες επιθυμίες και καταλήγει σε πράξεις με τραγικές συνέπειες.
Μια σωστή διαχείριση του προβλήματος του αυτισμού από τη συγγραφέα Ιφιγένεια Τέκου, η οποία γνωρίζει πολύ καλά να αποτυπώνει τις σκέψεις των ηρώων της σε λογοτεχνική φόρμα.
8. Éric Vuillard «Κονγκό» [μετάφραση: Γιώργος Φαράκλας]– εκδόσεις Πόλις
“…θέλω εγώ να φυτέψω το άλλο βλέμμα, εκείνο του παιδιού που είναι τόσο θλιμμένο αλλά δεν έχει την ίδια θλίψη, καθόλου την ίδια, έχει μια εντελώς διαφορετική, που μπήγεται στην καρδιά, που σε κάνει να νιώθεις πολύ μικρός…”
Ο Éric Vuillard διεισδύει με μοναδικό τρόπο στην έννοια του ασυνειδήτου ψηλαφώντας εσωτερικά τους πρωταγωνιστές του κι ο αναγνώστης έρχεται αντιμέτωπος με μία πραγματικότητα που απόηχοί της υπάρχουν κεκαλυμμένοι ακόμη και σήμερα δημιουργώντας μια γέφυρα με το τότε ανακαινισμένο περίλαμπρο παλάτι Ράτζιβιλ όπου διαπράχτηκε η πιο απεχθής συμφωνία που επέφερε τον όλεθρο σε εκατομμύρια ψυχές.
9. Γιώργος Σεφέρης “Μέρες Η'”- εκδόσεις Ίκαρος
Ο προτελευταίος τόμος του προσωπικού ημερολογίου του Γιώργου Σεφέρη, σε επιμέλεια της Κατερίνας Κρίκου-Davis αποτελεί ένα από τα εκδοτικά γεγονότα της χρονιάς.
Καλύπτει τους τελευταίους μήνες της θητείας του Γιώργου Σεφέρη ως Πρέσβη στη Μεγάλη Βρεταννία και φτάνει ως τον επαναπατρισμό του και την αναγγελία του Βραβείου Νόμπελ.
10. Γιώργος Πράτανος “Ο Ανεπιθύμητος Νεκρός”- εκδόσεις Διόπτρα
“Μόχθησε, έγραψε, παρήγαγε σκέψεις, ιδέες, ενέπνευσε…Σε αντίθεση με τους ηθικολόγους υβριστές του- που τον λασπολογούν ακόμη και σήμερα, τους επιδειξίες χριστιανούς που τον καταριούνται, τους πατριδοκάπηλους που φανατίζουν τον ευκολόπιστο λαό για προσωπικά οφέλη…Ο Καζαντζάκης θα μείνει στην παγκόσμια ιστορία, όχι μόνο στην ελληνική. Οι επικριτές του θα πεταχτούν στον τενεκέ της Ιστορίας και θα τους συντροφεύει για πάντα η δυσοσμία του βρώμικου μυαλού τους”
Ένα βιβλίο φόρος τιμής για τις πρώτες μέρες της «αναχώρησης» του μεγάλου δημιουργού που παράλληλα ξεσκεπάζει τις μελανές στιγμές της χρόνιας ελληνικής παθογένειας.
Πρωτότυπο σαν σύλληψη και με τη δέουσα δημοσιογραφική έρευνα.
11. Μαρία Γαβαλά “Κόκκινος Σταυρός”- εκδόσεις Πόλις
“Για ποιο λόγο, το μόνο που κάνουν αυτοί οι πίνακες είναι να κραυγάζουν την εσωτερική αγωνία και απόγνωσή τους, και τίποτα περισσότερο; Γιατί δεν μπορούν να συμβαδίσουν με τη σημερινή αγωνία και δυσαρέστεια; Δεν ξέρω μπορεί να κάνω λάθος. Δεν είμαι ιστορικός της τέχνης με αξιόπιστη γνώμη. Την εντύπωση μου εκφράζω. Κλείνω το βιβλίο. Φοράω παλτό, κασκόλ, γάντια. Φορτώνομαι τον υπολογιστή και τα άλλα συμπράγκαλα. Ορμάω σαν σίφουνας στη στριμωγμένη ανάμεσα σε αόρατους τοίχους σύγχρονη πόλη. Δόξα τω Θεώ. Τα χρώματα δεν είναι πορτοκαλοκίτρινα. Τα κτίρια, τα τροχοφόρα, οι άνθρωποι δεν έβγαλαν τη χρυσή ούτε πλέουν στη χολή”
Κλείνω με ένα πολύπτυχο μυθιστόρημα που εντυπωσιάζει, δουλεμένο με νυστέρι χειρουργικό να ψηλαφεί το συναισθήμα μέσα στα πρέποντα λογοτεχνικά πλαίσια.
Από τις πιο δυνατές στιγμές της ελληνικής λογοτεχνίας των τελευταίων ετών!
12
