Ο Νίκος Μαμαγκάκης υπήρξε από τους κορυφαίους Έλληνες μουσικοσυνθέτες. Με τεράστια εμβέλεια και μια πολυποίκιλη παρουσία στο χώρο της μουσικής έγραψε τραγούδια για μεγάλες εμπορικές επιτυχίες της Φίνος Φιλμ. Αμέσως μετά μεταπήδησε σε άλλα μονοπάτια.
Δεν αρνήθηκε κανένα μουσικό του έργο, λέγοντας χαρακτηριστικά: “…η ζωή δεν είναι μόνο καθωσπρεπισμός. Είναι απ’ όλα, είναι και χυδαιότητα. Φτάνει να είναι στη σωστή δόση. Αυτό είναι νομίζω το ζητούμενο της ζωής. Αν δεν το παραδεχθείς, είσαι καταδικασμένος “.
Ο Νίκος Μαμαγκάκης γεννήθηκε το 1929 στο Ρέθυμνο της Κρήτης. Από μικρός έδειξε τη κλήση του στη μουσική. Στα δύσκολα χρόνια του Εμφυλίου βρέθηκε στην Αθήνα όπου και παρακολούθησε μαθήματα στο Ελληνικό Ωδείο. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του δίπλα στους Carl Orff και Χ. Γκέντσμερ στη Γερμανία. Παράλληλα άρχισε να εργάζεται στο στούντιο ηλεκτρονικής μουσικής της Siemens.
Το κινηματογραφικό έργο του Νίκου Μαμαγκάκη
Το έργο του υπήρξε τεράστιο, περπατώντας σε διαφορετικά μουσικά μονοπάτια. Μεγάλο κομμάτι στην εργογραφία του κατέχει η ενασχόληση του με την κινηματογραφική μουσική. Το 1964 γράφει τη μουσική της ταινίας “Μονεμβασιά” του Γιώργου Σαρρή. Το έργο του αυτό βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου). Θα ακολουθήσουν τα: “Έρωτας στην καυτή άμμο“, “Η Εκδρομή“, “Πρόσωπο με Πρόσωπο“(όλες το 1966) και το 1967 γράφει τις μουσικές γέφυρες και τα τραγούδια της ιδιαίτερης ταινίας “Σιλουέτες” του Κώστα Ζώη. Μια πειραματική ταινία, προχωρημένη σεναριακά για τα δεδομένα του ελληνικού κινηματογράφου στα χρόνια του 60. Εδώ ακούγονται για πρώτη φορά τα τραγούδια του συνθέτη “Ξημερώνει” και “Τριγυρνώ” με την Καίτη Χωματά.
Ο Μαμαγκάκης στη Φίνος Φιλμ
Το 1968 ο Νίκος Μαμαγκάκης δέχεται πρόταση συνεργασίας από το Φιλοποίμενα Φίνο, για να ντύσει μουσικά το μιούζικαλ του Ντίνου Δημόπουλου “Η Αρχόντισσα κι ο Αλήτης“. Ο συνθέτης διαβάζει το σενάριο, βρίσκει την πρόταση ενδιαφέρουσα αλλά είναι η πρώτη φορά που πρέπει να γράψει όχι απλά λαϊκά τραγούδια αλλά γλεντζέδικα. Το κάνει με μεγάλη επιτυχία και το κινηματογραφικό ζευγάρι Βουγιουκλάκη – Παπαμιχαήλ ερμηνεύουν τα: “Στον ήλιο του μεσημεριού“, “Η αγάπη θέλει δύο“, “Αλητάκι Μπατιράκι“, “Άναψε μέσα μου φωτιά” και “Να ζήσει η φτωχολογιά“.
Η μουσική και τα τραγούδια της ταινίας κυκλοφορούν σε δίσκο 33 στροφών(με δύο διαφορετικά εξώφυλλα), από τη δισκογραφική εταιρεία Philips. Το τραγούδι “Βαρκαρόλα” που ερμηνεύει στο φιλμ η Πόπη Αστεριάδη, στην ηχογράφηση του δίσκου υπάρχει με τη Λήδα Χαλκιαδάκη.
Μέσα στην ίδια κινηματογραφική σεζόν ο Νίκος Μαμαγκάκης θα ντύσει μουσικά τις ταινίες: “Μια Ιταλίδα απ΄την Κυψέλη” και “Η Ωραία του Κουρέα“, και οι δύο του Ντίνου Δημόπουλου. Στην πρώτη θα ακουστεί το “Σκληρό μου Αγόρι” με την Πόπη Αστεριάδη, που την εποχή εκείνη θα κυκλοφορήσει σε δισκάκι 45 στροφών, από την εταιρεία Zodiac.
Το 1968 – 69 η Φίνος Φιλμ παρουσιάζει το πολεμικό δράμα “Η Δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά“. Μια υπερπαραγωγή με την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Η ταινία σπάει τα ταμεία και γίνεται μια από τις εμπορικότερες από καταβολής του ελληνικού κινηματογράφου. Στα συν της παραγωγής οι υπέροχες μουσικές του Νίκου Μαμαγκάκη, υψηλής ποιότητας, που ντύνουν μοναδικά όλες τις δραματικές σκηνές του φιλμ.
Το 1968 στο δικαστικό δράμα του Νίκου Φώσκολου “Η Λεωφόρος του μίσους” ο συνθέτης γράφει δυο υπέροχα τραγούδια, που φαινόταν να τραγουδάει η Νόνικα Γαληνέα. Το “Παιδί μου” και το “Σ΄αγαπώ“. Σύμφωνα με όσα είπε χρόνια αργότερα ο Μαμαγκάκης αρχικά έγινε προσπάθεια να τα ερμηνεύσει η ίδια η ηθοποιός. Δεν τα κατάφερε και επιστρατεύτηκε η Τζένη Βάνου, η οποία τα έβγαλε σχεδόν πρίμα βίστα.
Η τελευταία συνεργασία του με το Φίνο έγινε το 1969 όταν και έγραψε τα τραγούδια στην ταινία “Η Νεράιδα και το παλικάρι“. Για την ιστορία στο φιλμ αυτό ακουγόταν και η σύνθεση του Μάνου Λοΐζου “Νανούρισμα” ενώ το τραγούδι του Μαμαγκάκη “Ανέβα στο χαγιάτι μου” δεν ακούστηκε τελικά παρότι ηχογραφήθηκε και χρόνια αργότερα στην έκδοση του σάουντρακ, υπήρχε.
Δίπλα σε όλα αυτά γράφει τις μουσικές πιο ιδιαίτερων ταινιών. Όπως η “Ανοιχτή Επιστολή“, η “Παρένθεση“, και “Οι Ένοχοι” η τελευταία θα αποσπάσει το βραβείο μουσικής κριτικών στο Φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1968.
Το ανέκδοτο κινηματογραφικό έργο του Μαμαγκάκη με την υπογραφή του Ηλία Τάσκου
Έντονη υπήρξε η παρουσία του και σε ταινίες του νέου ελληνικού κινηματογράφου αλλά ελάχιστα από αυτά έχουν καταγραφεί δισκογραφικά. Πρόσφατα ο υποφαινόμενος κατέγραψε σε cd τρία ανέκδοτα κινηματογραφικά έργα του συνθέτη. Τις “Σιλουέτες”, την “Ανοιχτή Επιστολή” και “Οι Ένοχοι”. Μια εξαιρετική προσπάθεια να περάσει στη δισκογραφία το έργο του Νίκου Μαμαγκάκη. Αξιόλογες ταινίες που μπορεί εισπρακτικά να μην έκοψαν τα εισιτήρια των ταινιών του Φίνου αλλά ωστόσο μουσικά φέρουν τη σφραγίδα ενός ακούραστου δημιουργού με ανήσυχο πνεύμα.
Ο Νίκος Μαμαγκάκης έφυγε το 2013, έπειτα από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο αφήνοντας μεγάλη παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές μουσικών. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα αφιέρωσε στην αναβίωση και επανακυκλοφορία του έργου του.
3
